South Asia, By UN (UN.org) [Public domain], via Wikimedia Commons

Betrekkingen tussen India en China

China beschuldigde deze week India van het betreden van Chinees grondgebied en van provocerende troepenopbouw aan de grens. Het gaat om de hooglanden bij de Indiase deelstaat Sikkim. De positie is van strategisch belang voor India: als de Siliguri Corridor ten zuiden van Sikkim wordt ingenomen, raken de noordoostelijke provincies geïsoleerd. In de vorige eeuw waren er ook al diverse grensconflicten tussen de twee naties. Het ging toen met name om Aksai Chin.

Het grootste twistpunt tussen India en China betreft een territoriaal conflict om een grensregio genaamd Aksai Chin. Aanvankelijk behoorde dit gebied tot Brits-India, maar tegen het einde van de 19e eeuw droegen de Britten de controle over de regio over aan China, zodat het kon dienen als bufferzone tegen de Russische expansie. Na de veranderde politieke verhoudingen als gevolg van de Xinhai revolutie in China (1911) en de Russische revolutie (1917) kwamen de Britten in 1918 echter terug op dit besluit en annexeerden ze het gebied weer.

India onafhankelijk van Groot-Brittannië

Via deze weg werd het gebied uiteindelijk overgedragen aan India, toen dat land in 1947 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië. De Chinezen waren het echter nooit eens geweest met de Britse annexatie van 1918, en bleven het gebied dan ook als Chinees grondgebied beschouwen. De situatie werd nog verder bemoeilijkt door het feit dat de Britten in de loop der tijd maar liefst 11 verschillende grenslinies hadden gehanteerd, waardoor niemand meer precies wist waar de grens lag. Al snel na de oprichting van de Volksrepubliek China in 1949 resulteerde deze verwarrende situatie dan ook in een gespannen sfeer tussen de twee landen.

Anti-Chinese protesten

In 1956 begon China met de aanleg van een snelweg naar Tibet, een gebied dat het land zes jaar eerder had geannexeerd. De verbinding liep dwars door Aksai Chin, maar India werd niet op de hoogte gesteld van de werkzaamheden. Pas toen de weg vrijwel voltooid was, werd deze ontdekt door het Indiase leger. Dit resulteerde in felle anti-Chinese protesten onder de Indiase bevolking en een ernstige verslechtering van de relaties tussen de twee landen. In 1959 besloot India vervolgens onderdak te verlenen aan de Dalai Lama en andere Tibetaanse vluchtelingen, tot grote woede van China.

China bezet Aksai Chin

Beide landen stuurden vervolgens steeds meer soldaten naar de grensregio, en na een aantal kleine schermutselingen koos het Chinese leger op 20 oktober 1962 het offensief. Vermoedelijk was deze datum zeer bewust gekozen, want de overige wereldmachten hadden op dat moment hun handen vol aan de Cuba Crisis, die dreigde uit te lopen op een kernoorlog. Ondanks dat het vechten in het Himalayagebergte, op soms wel 4 kilometer hoogte, soms uiterst moeizaam verliep, slaagde het Chinese leger erin om binnen een maand het geheel Aksai Chin te bezetten. Op 21 november kondigden zij daarop een eenzijdig staakt-het-vuren af, waarna India besloot het gebied op te geven.

Gespannen relatie

Ondanks het herstel van de vrede bleef de relatie tussen India en China gedurende de jaren ’70 en ’80 uiterst gespannen. Zo kwam het nog regelmatig tot schermutselingen aan de grens en stuurde China steun naar Pakistan, een land dat eveneens regelmatig in conflict kwam met India. Vanaf de jaren ’90 is er sprake van een geleidelijke ontspanning in de relaties, maar de gespannen sfeer keert nog regelmatig terug. Zo ook in 1998, toen India een reeks succesvolle kernproeven hield, die China interpreteerde als een bedreiging.

Test intercontinentale raket

De Indiase minister van defensie George Fernandes verklaarde toen “China is de grootste bedreiging voor de veiligheid van India”, waarmee hij impliceerde dat de kernproeven vooral een defensief karakter hadden. De test van een intercontinentale raket met een bereik van 5000 kilometer die vandaag plaatsvond, past volgens militaire experts vermoedelijk in dezelfde strategie. India is niet uit op een herhaling van het conflict van 1962, maar wil China wel duidelijk maken dat het zich kan verdedigen tegen eventuele agressie.