Cultus van oorlogsgod Mars

Aankomende maandag zal de ruimtewagen Curiosity op de planeet Mars landen, om daar vervolgens twee jaar onderzoek te doen. Mars is vernoemd naar de gelijknamige Romeinse oorlogsgod, die voor de Romeinen één van de belangrijkste goden van het pantheon was. De Romeinen hadden allerlei gebruiken om Mars te eren en om hem tevreden te houden.

Mars was oorspronkelijk de beschermheer van de landbouw en een symbool van mannelijkheid en vruchtbaarheid. De Romeinen geloofden oorspronkelijk dat hij natuurrampen als droogte, overstroming en plantenziektes kon afweren en dat hij zo de oogst kon beschermen. Mede door de culturele invloed van de Grieken kreeg Mars echter gaandeweg een steeds oorlogszuchtiger karakter en werd hij voor de Romeinen de drijvende kracht achter oorlogen. In tegenstelling tot de Griekse oorlogsgod Ares, die de Grieken soms afschilderden als een slechte god, vereerden de Romeinen Mars.

Gedaantes en aspecten

Veel Romeinse goden kregen verschillende gedaantes en aspecten toegewezen, die afzonderlijk vereerd werden. Zo was Mars Gravidus (‘stapper’) de gedaante die soldaten in de strijd beschermde. Mars Quirinus (‘burger’) was juist de vorm van Mars die burgers beschermde en die de vrede bewaarde. De Romeinse keizer Augustus schiep een cultus rond Mars Ultor (‘wreker’), nadat hij de moordenaars van Caesar had verslagen in 42 voor Christus. Zo kon een Romeinse godheid vele gezichten hebben, die vaak elk hun eigen tempel hadden.

Feestdagen

Het Romeinse heidendom was een religie die vele tradities en feestdagen kende. Zo waren er jaarlijks ook een aantal feestdagen die op werden gedragen aan Mars. De eerste dag van de maand Martius (‘maart’) heette bijvoorbeeld Feriae Marti en was volgens de Romeinen de geboortedag van Mars. Op 19 oktober maakten de Romeinse legers ter ere van Mars hun wapens schoon tijdens het Armilustrium. En iedere vijf jaar werd tijdens het suovetaurilia een offer gemaakt van een zeug, een ram en een stier, om Mars tevreden te houden.

Priesters

Er waren een aantal priesters die Mars dienden. Zo waren er de salii, speciale danspriesters die op 1, 9 en 23 maart dansen uitvoerden om Mars en andere goden te eren. Deze jonge priesters waren allemaal afkomstig uit de hoogste Romeinse klasse, het Patriciaat, en kleedden zich voor de dans in traditionele Romeinse oorlogsuitrusting. De belangrijkste priester van Mars was echter de Flamen Martialis. Deze geestelijke moest zich houden aan een aantal strenge regels. Zo mocht hij bijvoorbeeld niet zijn huis verlaten zonder zijn wollen hoed en mantel en mocht hij in geen geval scheiden van zijn vrouw. Het was bovendien zijn taak om de heilige speren van Rome in de tempel van Mars schoon te houden, zodat Rome goed zou presteren in de oorlog.

De Romeinse god Mars wordt tegenwoordig niet meer aanbeden, maar de planeet die naar hem vernoemd is, krijgt daarentegen steeds meer aandacht. Zo zal de ruimtewagen Curiosity de komende twee jaar het landschap van Mars verkennen, om meer te weten te komen over de planeet.