Oorlogsolifanten in de oudheid

"U moet met uw olifant de openbare ruimte te mijden vanwege mogelijke gevaren voor de openbare veiligheid en orde"

De chef van het Schollini circus heeft in Leipzig een waarschuwing gekregen omdat hij zijn olifant uitliet in het stadspark. De gemeente beschouwde dit namelijk als een gevaarlijke situatie. In de oudheid bleek hoe gevaarlijk olifanten konden zijn toen ze werden ingezet in de oorlog. Verschillende volkeren zoals de Carthagers en de Perzen zetten de reusachtige beesten in om de vijand te verpletteren.

In zowel de oudheid als de middeleeuwen werden olifanten gebruikt in de oorlogvoering. In sommige gevallen werden ze ingezet als vervoersmiddel, maar meestal werd hun grote omvang en kracht gebruikt om vijandelijke troepen uiteen te jagen of te doden. Daarbij werden de dieren soms zwaar bepantserd en bevestigde men steekwapens aan hun slagtanden. De olifanten werden vooraf door hun trainers klaargemaakt om oorlog te voeren. De trainers sloegen ze met zwaarden en speren om ze te laten wennen aan pijn. Ook lieten trommelslagers de olifanten schrikken met harde geluiden, zodat ze eenmaal op het slagveld lawaai zouden negeren. Als olifanten namelijk schrokken gingen ze op de loop, waarbij de eigen troepen ook vertrapt konden worden. De berijders droegen vaak een metalen bout met zich mee, die ze in het achterhoofd van de olifanten hamerden wanneer deze op hol sloegen.

Carthago en Hannibal

Carthago was een machtig handelsrijk in de westelijke Middellandse Zee, dat ongeveer 800 voor Christus werd gesticht door Fenicische kolonisten. De Carthagers veroverden een groot deel van westelijk Noord-Afrika, waardoor ze beschikten over Afrikaanse bosolifanten. Deze beesten werden ingezet bij de oorlogvoering en hielpen Carthago om een groot gebied te veroveren. In 264 voor Christus raakten ze echter in conflict met het groeiende Romeinse rijk, wat leidde tot de drie Punische oorlogen. In de tweede van deze oorlogen viel de Carthegaanse leider Hannibal Italië aan door de Alpen over te steken en versloeg hij de Romeinen in een aantal grote veldslagen. Het wordt vaak aangenomen dat Hannibal bij deze overwinningen gebruik maakte van olifanten, maar na het oversteken van de Alpen en de Apennijnen had slechts één olifant de tocht overleefd.

Perzen

Het Perzische rijk, gelegen in het hedendaagse Iran, maakten eveneens gebruik van oorlogsolifanten. De Perzen zetten echter een andere soort olifant in, de Indische olifant, die groter is dan zijn Noord-Afrikaanse soortgenoot. Deze verkregen ze van hun Indische bondgenoten, die het Perzische rijk aan de oostkant begrensden. De Perzen zelf hadden echter weinig succes met de olifanten en de dieren konden niet verhinderen dat Alexander de Grote in 331 voor Christus het Perzische rijk veroverde. Het was pas toen hij de Indische rijken bereikte, dat hij legers tegen kwam die rond de 5.000 olifanten in konden zetten. Tegen deze overmacht was hij niet opgewassen en dit droeg bij aan de onwil van zijn troepen om nog verder te trekken.

Tegenwoordig zien we olifanten meestal alleen nog in dierentuinen en circussen. Ook daar kunnen olifanten echter gevaarlijk zijn. Althans, zo vindt de gemeente van Leipzig. Een circusmedewerker die zijn olifant in het park uitliet kreeg namelijk een waarschuwing.