Zwarte Weduwe: Florrie Rost van Tonningen

De zoon van NSB-voorman Meinoud Rost van Tonningen en zijn vrouw Florentine, ‘Florrie’, heeft een boek geschreven over zijn jeugd en de denkbeelden van zijn vader en moeder. Ondanks dat Ebbe Rost van Tonningen in de jaren ’80 afstand heeft genomen van het fascisme van zijn ouders heeft hij nooit een hekel gehad aan zijn moeder. “Nee, ik had geen nare jeugd. Kinderen nemen de situatie zoals het is.”

Florrie Rost van Tonningen werd op 14 november 1914 geboren in Amsterdam. Haar vader was een rijke bankier met veel connecties in Duitsland. Hij zag de Duitsers en Oostenrijkers als broedervolk van de Nederlanders; denkbeelden die Florrie sterk beïnvloed hebben. Zij was sterk bezig met wat er in het Duitsland van de jaren ’30 gebeurde en sloot zich aan bij de Jeugdstorm van de NSB, de Nederlandse organisatie die op de Hitlerjügend leek.

Berlijn

Tijdens haar studie biologie bracht Florrie de zomer van 1936 door in Berlijn. Hier maakte zij van dichtbij de opkomst van de NSDAP mee. “Ik beleefde van heel dichtbij de opkomst van Hitler! Ik ademde stukje bij beetje geheel dit nieuwe tijdperk in, met zijn kameraadschap, discipline en geestdriftige inzet.” Na een reis naar Nederlands-Indië verliet Florrie in 1939 de NSB omdat zij vond dat de rassenhygiëne in de partij niet genoeg werd nageleefd.

Meinoud Rost van Tonningen

Via haar broer leerde Florrie in 1939 Meinoud Rost van Tonningen kennen, een kopstuk in de NSB en tijdens de oorlog president van De Nederlandsche Bank. Het paar trouwde in december 1940. Hun huwelijk werd ingezegend door SS-voorman Heinrich Himmler en bezocht door Adolf Hitler. De Rost van Tonningens kregen in hun korte huwelijk drie kinderen. Meinoud Rost van Tonningen overleed vlak na de oorlog op 6 juni 1945 in de gevangenis van Scheveningen. Volgens de officiële lezing heeft hij zelfmoord gepleegd, maar Florrie is altijd blijven volhouden dat haar man vermoord is.

Na de oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog bleef Florrie vasthouden aan de nazistische leer. Haar huis werd een verzamelplaats voor fascisten en neonazi’s en zij bleef Hitler altijd verdedigen. Florrie ontkende de Holocaust en zag in Hitler geen dictator, maar een goed leider. Haar zoon Ebbe zegt hierover: “Ze was versteend, te weinig bescheiden, te weinig bespiegelend. Je ziet een vrouw die niet in de gaten heeft dat wat ze zegt volstrekt onmogelijk is, of het nog 1939 is.” Haar denkbeelden, en het strikte vasthouden aan deze denkbeelden, leverden haar de bijnaam ‘De Zwarte Weduwe’ op.

Controverse

Door het uitdragen van haar nazistische denkbeelden bleef Florrie tot haar overlijden op 24 maart 2007 een controversieel figuur. Zo werd zij verschillende malen beboet voor discriminatie, waaronder voor haar autobiografie Op zoek naar mijn huwelijksring. Haar huwelijksring was sinds 1940 een heilig object voor Florrie, nadat deze was gekust door Hitler. In 1986 zorgde het nieuws dat Florrie een weduwepensioen van de Nederlandse staat kreeg voor veel ophef. Haar man was tijdens de oorlog namens de NSB Tweede Kamerlid geweest, waardoor Florrie recht had op dit pensioen.

Het boek In Niemandsland van Ebbe Rost van Tonningen is onlangs verschenen. Hij noemt zijn moeder daarin ‘hartelijk en gezellig’, maar zegt wel dat haar denkbeelden en de uitdraging daarvan het leven van haar zoons sterk beïnvloed hebben. “Het hielp niet of je zei: je hebt je boodschap verteld, hou ermee op, het heeft geen zin, je valt in herhaling, je doet er je eigen kinderen kwaad mee, je maakt het ons lastig. Integendeel, als er een journalist belde, was ze weer beschikbaar. Ik heb daar geen verklaring voor. Mijn moeder heeft ons min of meer opgegeten, dat kun je zeggen.”