Bloeddiamanten en conflictmineralen in Afrika
De Canadese organisatie Partnership Africa Canada (PAC) heeft gisteren in een rapport vastgesteld dat Zimbabwaanse ministers en militairen in de afgelopen vier jaar voor anderhalf miljard dollar aan diamanten hebben gestolen. De diefstal en verkoop van diamanten en mineralen droeg in de afgelopen twintig jaar in grote mate bij aan verschillende burgeroorlogen en conflicten in Afrika, waar zij bekend staan als bloeddiamanten en conflictmineralen.
De diamanten worden bloeddiamanten genoemd omdat er geweld gebruikt is bij hun winning of omdat er mensen gestorven zijn bij het uit de grond halen van de stenen. Deze diamanten speelden in de jaren ’90 een belangrijke rol in verschillende conflicten in het westen en het zuiden van het Afrikaanse continent.
Angola
Tijdens de Angolese Burgeroorlog (1975-2002) verkochten alle strijdende partijen diamanten om wapens en voorraden aan te kunnen schaffen. Het regeringsleger, de Popular Movement for the Liberation of Angola (MPLA), de National Union for the Total Independence of Angola (UNITA) en het National Liberation Front of Angola (FNLA) vochten allemaal voor de controle over de diamantgebieden. Volgens de Verenigde Naties verdienden Angolezen tussen 1992 en 1998 zo’n vier miljard dollar aan de verkoop van diamanten.
Liberia en Sierra Leone
Bloeddiamanten waren tijden de burgeroorlogen in Liberia (1989-2003) en Sierra Leone (1991-2002) ook een belangrijke reden voor het voortduren van deze oorlogen. Hoewel alle strijdende partijen te maken kregen met een gebrek aan steun van de bevolking, konden zij door blijven gaan met hun strijd door de inkomsten die zij binnenkregen uit de verkoop van diamanten. Boeren werden onder dwang van hun land gehaald om in de mijnen te werken, waarbij er regelmatig mensen geëxecuteerd werden die niet hard genoeg werkten. De Revolutionary United Front (RUF) uit Sierra Leone ging hierbij nog een stapje verder door bij veel mensen hun armen te amputeren, zodat zij geen vingerafdrukken konden geven bij de democratische verkiezingen.
Strijd tegen bloeddiamanten
Aan het einde van de jaren ’90 werd het bij steeds meer internationale organisaties duidelijk dat de diamanten werden gebruikt om de oorlogen in Afrika te financieren. De NGO Global Witness was één van de eerste organisaties die dit verband oppikte en publiceerde er in 1998 een rapport over. De Verenigde Naties namen verschillende resoluties aan tegen de handel in bloeddiamanten en in 2003 werd het Kimberley Process Certification Scheme aangenomen door diamanthandelaren en diamantproducerende landen. Het Kimberley Process is een uitgebreid certificatiesysteem voor de herkomst van diamanten.
Conflictmineralen
Met de instelling van het Kimberley Process is er echter nog geen einde gekomen aan de handel in bloeddiamanten. Zo worden diamanten in Ivoorkust via een omvangrijk netwerk het land uitgesmokkeld. Naast de diamanten spelen mineralen ook regelmatig een rol in de conflicten in Afrika. Deze conflictmineralen (coltan, cassiteriet, wolfraam en goud) worden gebruikt in de productie van elektronica zoals mobiele telefoons, laptops en mp3 spelers en zijn daardoor veel geld waard. In het oosten van Congo worden verschillende mijnen gerund door het leger en rebellengroepen als de Democratic Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR) en de National Congress for the Defense of the People (CNDP). Zij dwingen mijnwerkers, waaronder kinderen, om in diensten van achtenveertig uur te werken in gevaarlijke tunnels en mijnschachten.
Zimbabwe
Diamanten uit Zimbabwe worden door het Kimberley Process echter niet gezien als conflictdiamanten. Het is wél duidelijk dat de regering van president Robert Mugabe zich flink heeft verrijkt met de inkomsten van de diamantmijnen. Zij hebben zich vooral bemoeid met de diamantwinning in het oostelijke Marange. Minister van Financiën Tendai Biti laat weten dat hij ‘nog geen 35 miljoen euro aan inkomsten uit de diamantsector heeft gekregen’, terwijl hij rekende op 450 miljoen.
