Geschiedenis van de Israëlische nederzettingen in Palestijnse gebieden

Israël annexeerde na de oorlog van 1967 gebieden op de Westelijke Jordaanoever, maar de internationale gemeenschap weigert deze annexatie te erkennen. De Israelische nederzettingen in die geannexeerde gebieden, zorgen al decennialang voor onrust en geweld.

Op 29 november 1947 aanvaardde de Verenigde Naties ‘Resolutie 181(II)’, waarmee werd besloten om het Britse mandaatgebied Palestina op te splitsen in drie delen: een Arabische staat, een Joodse staat en Speciaal Internationaal Regime in Jeruzalem. De Joodse gemeenschap ging akkoord met dit partitieplan, maar de Arabieren weigerden. Zij vonden dat de Joden - die op dat moment 35 procent uitmaakten van de bevolking van Palestina - relatief veel te veel grondgebied toegewezen kregen.

Burgeroorlog van 1948

Het gevolg was dat er in het najaar van 1947 een burgeroorlog uitbrak tussen de Joden en de Palestijnen in Palestina. Na de oprichting van de Joodse staat Israël op 14 mei 1948 schaarden zich vervolgens ook Egypte, Irak, Jordanië en Syrië aan Palestijnse kant. Desalniettemin wist Israël de aanvallen te weerstaan en werd er op 10 maart 1949 een wapenstilstand gesloten. Na afloop van de oorlog omvatte het territorium van Israël naast de voorgestelde Joodse staat ook bijna 60 procent van de Arabische grondgebieden.

Zesdaagse oorlog van 1967

In 1967 wisten de Israëliërs dit grondgebied vervolgens nog verder uit te breiden. Tijdens de korte Zesdaagse Oorlog met haar Arabische buurlanden veroverden zij namelijk de Gazastrook en Sinaï op Egypte, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem op Jordanië en de Golanhoogten op Syrië. Vrijwel meteen na het conflict besloot Israël deze gebieden te annexeren, maar deze bezetting werd niet erkend door de internationale gemeenschap. Desalniettemin groeide het aantal Joodse kolonisten in de gebieden binnen vijf jaar uit naar ruim 10.000, waaronder 8.649 in Oost-Jeruzalem, 1.182 op de Westelijke Jordaanoever en 77 op de Golanhoogtes.

Verenigde Naties

Tegen het einde van de jaren ’70 werd het internationale verzet tegen de Israëlische bezettingen steeds groter. Zo moest het land in 1979 in het vredesverdrag met Egypte akkoord gaan met de ontruiming van de nederzettingen in Sinai en de Gazastrook, een proces dat respectievelijk in 1982 en in 2005 werd voltooid. Tegelijkertijd nam de Verenigde Naties ‘Resolutie 446’ aan, waarin stond dat ‘het beleid en de praktijk van de bouw van Israëlische nederzetting in de Palestijnse en Arabische gebieden sinds 1967 geen enkele legale basis heeft en bovendien een serieuze obstructie vormt voor het vredesproces’.

Intifada

Israël trok zich echter niets aan van deze veroordeling. Zo riep het land in 1980 Jeruzalem uit tot haar ‘eeuwige hoofdstad’ en gaf het een jaar later het Israëlische staatsburgerschap aan alle inwoners van de Golanhoogtes. Ondertussen was ook het aantal Joodse kolonisten in de bezette gebieden explosief gegroeid: van ruim 10.000 in 1972 naar 106.595 in 1983. Door deze ontwikkelingen nam de onrust onder de Palestijnen in de bezette gebieden steeds verder toe, met als gevolg onder meer de Eerste Intifada (1987-1993) en de Tweede Intifada (2000-2003).

Roadmap to Peace

Onder leiding van de Amerikaanse president George W. Bush werd er in 2003 echter begonnen met een herstel van het vredesproces. In deze ‘Roadmap to Peace’ beloofde Israël alle bouwwerkzaamheden in de illegale nederzettingen stil te leggen, in ruil voor de Palestijnse belofte dat er een einde zou komen aan al het geweld. Van beide beloftes kwam echter weinig terecht en in 2005 hervatte Israël de bouwwerkzaamheden op de Westelijke Jordaanoever. Dit resulteerde eveneens in een terugkeer van het geweld, met als gevolg onder meer de Gaza-oorlog (december 2008 - januari 2009).

Nederzettingen

Sindsdien is ook de internationale veroordeling van de Israëlische bouwpolitiek scherp gebleven. Zo verklaarde de Amerikaanse president Barack Obama in 2009: “De Verenigde Staten zijn het niet eens met de legitimiteit van de voortdurende Israëlische nederzettingen”. Een jaar later stelde Secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon bovendien “Laat ons duidelijk zijn: alle bouwactiviteit in bezet gebied is illegaal en dit moet stoppen!”. Tot op heden lijkt deze harde taal echter nog geen effect te hebben gehad.

Zo wonen er inmiddels honderdduizenden Joodse kolonisten in de illegale gebieden, daar komen nog altijd nieuwe kolonisten bij. In de internationale gemeenschap leidt dit regelmatig tot spanningen. Vooral Europese regeringsleiders zijn het vaak niet eens met het Israelische beleid rondom de kolonisten.