Van Woodhull tot Harris: vrouwen bij Amerikaanse presidentverkiezingen

Op 5 november is het zo ver: Amerikanen kunnen dan stemmen op wie zij als nieuwe president willen zien: Donald Trump of Kamala Harris. Er is dus een kans dat er een voor het eerste een vrouwelijke president komt. Lange tijd leek het ondenkbaar dat er überhaupt een vrouwelijke president zou zijn, maar dat hield meerdere vrouwen niet tegen om zich verkiesbaar te stellen. Hillary Clinton, die het probeerde in 2016, is misschien een van de bekendste voorbeelden, maar zij was zeker niet de eerste vrouw die een gooi deed naar het hoogste ambt.

Victoria Woodhull

Victoria Woodhull probeerde het al in 1872

Hoewel vrouwen in de Verenigde Staten pas stemrecht hebben sinds 1920, kon een vrouw zich daarvoor al wel verkiesbaar stellen voor het presidentschap. Victoria Woodhull maakte in 1872 gebruik van die mogelijkheid. Ze zette zich al jaren in voor vrouwenrechten, de economie, seksuele vrijheid en was voorstander van gelijke rechten tussen Afro-Amerikanen en witte Amerikanen. Ze stelde zich verkiesbaar namens de Equal Rights Party en Frederick Douglas, een van de bekendste abolitionisten van het land, werd naar voren geschoven voor de rol van vicepresident.

Woodhull wist van tevoren dat ze geen president kon worden. Ze was nog maar 33 jaar oud, terwijl een president ten minste 35 jaar oud moest zijn, en haar door het communisme geïnspireerde ideeën maakten haar ook niet bepaald kansrijk. Haar voornaamste doel was om aandacht trekken voor haar standpunten. Toch lukte dit ook niet goed. Door verschillende controverses werd ze niet serieus genomen en op de dag van de verkiezingen zat ze zelfs in de gevangenis. Of Woodhull daadwerkelijk op het verkiezingsbiljet heeft gestaan is onbekend, maar doordat ze actief campagne heeft gevoerd voor het presidentschap zien historici haar als eerste vrouwelijke presidentskandidaat.

Lena Springs probeerde kandidaat voor vicepresident te worden in 1924

In 1924 kwam de volgende grote stap voor vrouwen bij presidentsverkiezingen. Vier jaar nadat vrouwen stemrecht kregen, zag Lena Springs haar kans om aandacht te vragen voor vrouwenrechten. De democraten moesten op de democratische conventie van 1924 kiezen wie hun kandidaten voor president en vicepresident zouden worden. Een van de deelnemers voor vicepresidentskandidaat was Lena Springs, die hiermee de eerste vrouw was die aan een voorverkiezing meedeed. Hoewel Springs wist dat ze de nominatie niet ging winnen, gebruikte ze net als Woodhull de aandacht om haar standpunten meer voor het voetlicht brengen. Springs won de nominatie inderdaad niet, maar ze kreeg wel meerdere stemmen van de afgevaardigden.

Geraldine Ferraro daadwerkelijk eerste vrouwelijke vicepresidentskandidaat in 1984

Ferraro

Pas in 1984, 60 jaar na Springs’ poging, werd een vrouw daadwerkelijk verkozen tot vicepresidentskandidaat bij een van de twee grote partijen. De democratische presidentskandidaat Walter Mondale deed een gooi naar het presidentschap en zocht iemand aan zijn zij die hem zou kunnen helpen om dit te bereiken. Hij koos het vrouwelijke congreslid Geraldine Ferraro voor deze taak. Zij was al jaren actief in het congres en wist daardoor hoe het politieke spel op landelijk niveau gespeeld werd. Met deze keuze hoopten de democraten om vrouwelijke stemmers naar zich toe te trekken. Experts gingen ervanuit dat dit twee kanten op kon gaan: of het zou extreem goed werken, of het zou een complete mislukking worden. Na de verkiezingen bleek het tweede: Mondale en Ferraro wisten slechts één staat en Washington D.C. te winnen. Hun tegenstander, Ronald Reagan, won maar liefst 49 staten en was daarmee de ruime winnaar van deze verkiezingen.

Hillary Clinton gooide hoge ogen in 2016

Hoewel er in de tussentijd meerdere vrouwen een gooi deden naar het (vice)presidentschap namens kleinere partijen, kwam de volgende grote ontwikkeling pas in 2016. Hillary Clinton werd de eerste vrouw die daadwerkelijkheid het kandidaatschap van een van de twee grote partijen wist binnen te halen. Ze had een imposant CV: ze was vier jaar minister van buitenlandse zaken geweest, acht jaar first lady, acht jaar senator en zette zich al jaren in voor diplomatieke doeleinden. Mede hierdoor wist ze dat democratische voorverkiezing te winnen, waarbij ze ruim 55% van de stemmen kreeg.

De campagne leek gunstig te verlopen voor Clinton. Ze kwam sterk over in interviews en stond in de peilingen voor op tegenstander Donald Trump. Dit was zo tot het moment dat er een oude controverse weer naar boven kwam over Clintons emailgebruik als minister. Toen ze minister was, verstuurde ze meerdere, deels geheime, e-mails vanaf haar persoonlijke emailadres, in plaats van de zwaarbeveiligde werkmail die daarvoor bedoeld was. De republikeinen wisten hier gebruik van te maken tijdens de campagne en Donald Trump steeg in de peilingen. Op de verkiezingsdag gingen beide kandidaten nek aan nek in de peilingen. Clinton bleek na de verkiezingen bijna drie miljoen stemmen meer te hebben gekregen dan Trump, maar Trump wist het merendeel van de kiesmannen te winnen. Hiermee werd Hillary Clinton de vijfde presidentskandidaat in de Amerikaanse geschiedenis die een meerderheid van de stemmen kreeg, maar toch geen president werd.

Harris

Kamala Harris eerste vrouwelijke vicepresident in 2020

Bij de verkiezingen van 2020 werd democraat Joe Biden president, waarbij Kamala Harris vicepresident werd. Dit maakte haar de eerste vrouw die daadwerkelijk vicepresident werd. Vier jaar later, in 2024, leek het er lange tijd op dat Joe Biden voor een tweede termijn zou gaan, waarbij Harris weer zijn vicepresident zou moeten worden. Maar na een slecht verlopen televisiedebat en weinig vertrouwen vanuit zijn eigen partij, besloot hij in juli om zich terug te trekken als kandidaat. In augustus werd Kamala Harris officieel gekozen als presidentskandidaat voor de democraten. Al snel bleek haar populariteit een stuk groter dan haar voorganger. De democraten gingen in de peilingen flink omhoog en wisten er weer een ware strijd van te maken.