Slag bij Gettysburg: keerpunt in de Amerikaanse Burgeroorlog

De Slag bij Gettysburg in 1863 leek in eerste instantie slechts één van de vele confrontaties in de Amerikaanse Burgeroorlog te worden. De overwinning van het Noorden bij Gettysburg leidde er echter toe dat het Zuiden het initiatief verloor en de rest van de oorlog geen offensieve acties meer ondernam, waardoor de slag een keerpunt in de oorlog werd.

In 1863 was de uitkomst van de Amerikaanse Burgeroorlog nog verre van beslist. Hoewel het Noorden veel meer mankracht en industrie had dan het Geconfedereerde Zuiden, wisten de Zuiderlingen door hun goede officieren, cavalerie en troepen enkele belangrijke overwinningen te behalen op de legers van de Unie

Robert E. Lee

Halverwege juni 1863 stak de Zuidelijke Generaal Robert E. Lee met zijn Army of Northern Virginia de Potomac over en trok hij de Noordelijke staat Maryland binnen. Hij begon aan zijn Gettysburg Campaign om de bevolking van, het door oorlog verwoestte, Virginia wat rust te geven, zodat zij haar boerderijen en akkers weer kon herstellen. Daarnaast hoopte Lee een doorbraak te kunnen forceren die hem in staat zou stellen om Philadelphia, of zelfs Washington, te bereiken.

George Meade

Lee’s plannen vielen echter in het water toen hij eind juni 1863 het Noordelijke hoofdleger, het Army of the Potomac, tegen het lijf liep vlakbij het plaatsje Gettysburg in de staat Pennsylvania. Hier raakten cavaleristen van de Noordelijke Unie en de Confederatie op 26 juni voor het eerst betrokken bij kleine schermutselingen, waarna op 1 juli de Slag bij Gettysburg begon met een confrontatie tussen 27.000 soldaten van het leger van Lee en 22.000 Noordelijke soldaten, die onder bevel stonden van generaal George Meade.

Gettysburg

De eerste dag van de veldslag kenmerkte zich vooral door een felle strijd ten noorden van Gettysburg, waar soldaten van de Unie verdedigende posities hadden ingenomen. Zij werden echter steeds verder teruggedrongen door de Zuiderlingen, waardoor zij aan het eind van de dag nog slechts een aantal heuvels ten zuiden van het dorpje in bezit hadden. In de nacht van 1 op 2 juli kwam de hoofdmacht van generaal Meade aan. Bij zonsopgang had het Noordelijke leger zich in de vorm van een vishaak opgesteld van Culp’s Hill ten zuidoosten van Gettysburg tot Little Round Top zuidwestelijk van het dorpje.

Little Round Top

Op de tweede dag van de slag werden beide legers volledig ingezet en probeerden 75.000 soldaten van het Zuiden de 90.000 Noordelijke troepen uit hun verdedigende posities op de hoger gelegen Cemetery Hill, Cemetery Ridge, Culp’s Hill en Little Round Top te verdrijven. De twee laatstgenoemde heuvels werden vooral het toneel van een bittere strijd, waarbij Little Round Top, dat de linkerflank van het Noordelijke leger vormde, slechts met veel moeite behouden kon worden door de troepen van generaal Meade. Aan het einde van 2 juli 1863 was er echter weinig veranderd in de strategische situatie en behielden de Noordelingen hun verdedigende stellingen.

De situatie op de derde dag, met de troepen van de Unie (blauw) en de Confederatie (rood)

Pickett’s Charge

Op 3 juli 1863 om één uur ’s middags vond met 170 Geconfedereerde kanonnen het grootste bombardement van de oorlog plaats op de Noordelijke troepen op Cemetery Ridge. Dit bombardement werd gevolgd door Pickett’s Charge, een aanval van 12.500 Zuidelijke soldaten onder leiding van Generaal-majoor George Pickett over een open stuk land op de Noordelijke linie die op Cemetery Ridge lag. Het doel van het voorafgaande bombardement, het uitschakelen van de Noordelijke artillerie, was echter niet behaald, waardoor het leger van de Confederatie tijdens de aanval zware verliezen leed. Hierdoor lukte het slechts om een kleine opening in de Noordelijke linie bij Cemetery Ridge te forceren, die meteen weer werd opgevuld met Noordelijke versterkingen. Slechts de helft van Picketts troepen wist veilig terug te keren naar de Zuidelijke linie's, de rest was dood, gewond of gevangen genomen. Ook drie van Picketts belangrijkste ondercommandanten kwamen om. 

Zuidelijke terugtocht

Deze kleine opening wordt ook wel gezien als het high-water mark of the Confederacy, het punt dat de Confederatie gedurende de hele Burgeroorlog het dichtst bij een overwinning was. Het mislukken van Pickett’s Charge leidde er echter toe dat het Zuiden de slagkracht verloor om verdere aanvallen te lanceren en op 4 juli 1863 besloot Lee zich terug te trekken. De Confederatie verloor in de Slag bij Gettysburg uiteindelijk bijna 5.000 man, terwijl het ruim 12.000 gewonden had te betreuren. Aan de kant van de Unie sneuvelden meer dan 3.000 soldaten en raakten er ruim 14.000 gewond.

Door een gebrek aan daadkracht van de kant van Meade lukte het Lee wel weer om met zijn leger de Potomac over te steken en te ontsnappen in de betrekkelijke veiligheid van het Zuiden. Na Gettysburg had de Confederatie echter niet meer de kracht om offensieve operaties te ondernemen en hield het zich slechts bezig met het zo goed mogelijk verdedigen van haar eigen grondgebied.