Staatsbegrafenis van Winston Churchill in 1965

Woensdag 17 april 2013 staat voor Londen in het teken van de begrafenis van Margaret Thatcher. De veelbesproken Britse oud-premier, wiens overlijden op 8 april veel oude sentimenten bij zowel voor- als tegenstanders naar boven haalde, krijgt geen staatsbegrafenis maar een ceremoniële uitvaart met militaire eer. Toch roept haar uitvaart de herinnering op aan de drukbezochte staatsbegrafenis van de ‘Grootste Brit Allertijden’, Sir Winston Churchill, in 1965.

Sir Winston Churchill (1874-1965) had op 5 april 1955 een punt gezet achter zijn tweede termijn als Brits premier. Tien jaar later, op 24 januari 1965, overleed de geliefde oud-premier op 90-jarige leeftijd aan de gevolgen van een beroerte. Al voor zijn overlijden had koningin Elizabeth II aangegeven dat Winston Churchill vanwege zijn bewezen diensten als ‘oorlogspremier’ een eervolle staatsbegrafenis verdiende. Daarom werd hij voorafgaand aan zijn uitvaart volgens het protocol drie dagen lang opgebaard in de Westminster Hall, het oudste deel van het Westminster Palace in Londen (ook wel de Houses of Parliament genoemd). Op 30 januari volgde de openbare begrafenisceremonie in de Engelse hoofdstad.

St. Pauls Cathedral

Met afgevaardigden uit maar liefst 112 verschillende landen werd Churchills uitvaart de grootste staatsbegrafenis uit de geschiedenis. Onder de aanwezigen waren onder meer koningin Elizabeth II, de Franse president Charles de Gaulle en koning Constantijn van Griekenland. Koningin Juliana en prins Bernhard vormden samen de Nederlandse delegatie. De rouwdienst voor de overleden premier vond plaats in de St. Pauls Cathedral, de kathedraal waar prominente Britten als admiraal Horatio Nelson (1758-1805) en Arthur Wellesley, de Hertog van Wellington, liggen begraven. Als eerbetoon voor Churchill werd het klokkenspel van de Big Ben die dag stilgezet. Wel luidde de Great Tom Bell van de St. Pauls Cathedral. Dit was voorheen alleen gebruikelijk bij begrafenissen van leden van het koninklijke familie en bisschoppen.

Laatste reis van Winston Churchill

Binnen Europa zond alleen Ierland, vanuit politieke overwegingen, de begrafenisceremonie níet live uit op televisie. In totaal zaten op 30 januari 1965 ongeveer 350 miljoen mensen aan de buis gekluisterd, inclusief 25 miljoen Britten. Zij zagen hoe Churchills kist op het vaartuig MV Havengore over de rivier de Theems werd verplaatst van de pier bij de Tower of London naar het Waterloo treinstation. Op dat moment lieten de Londense dokwerkers onaangekondigd de grote armen van hun hijskranen op de oever langzaam ‘buigen’, als laatste burgerlijke saluut aan Churchill. De Royal Artillery vuurde even later negentien koninklijke saluutschoten en de Royal Airforce (RAF) liet zestien Electric Lightning Fighters over Londen vliegen. Vanaf het Waterloo treinstation werd de kist in een speciaal beschilderde wagon van de ‘begrafenistrein’ naar Oxfordshire vervoerd. Op zijn eigen verzoek werd Sir Winston Churchill daar begraven in het familiegraf op Saint Mary’s Churchyard in Bladon, een dorp vlakbij Woodstock.

Ceremoniële uitvaart Margaret Thatcher

Op woensdag 17 april 2013 begon om 12:00 uur Nederlandse tijd de openbare dienst in St. Pauls Cathedral ter herdenking van Margaret Thatcher. Naar verwachting wordt haar ceremoniële uitvaart bijgewoond door duizenden Britten, waaronder koningin Elizabeth II. Het is de eerste keer sinds 1965 dat zij aanwezig is bij een uitvaart van een oud-premier. Bovendien wordt net als toen het klokkenspel van de Big Ben stilgelegd. Dat Thatcher geen staatsbegrafenis ten deel valt, heeft in de eerste plaats te maken met het feit dat de benodigde goedkeuring door het parlement hiervoor ontbreekt. Bovendien had Thatcher, die een groot bewonderaarster was van Churchil, ook al aangegeven het liever bescheiden te houden. Want, zo zei ze zelf: “Ik ben Churchill niet”.