Vervolging Roma en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Roma en Sinti op grote schaal vervolgd door de Nazi's. 

De Roma en Sinti, ook wel zigeuners genoemd, zijn van oorsprong een rondtrekkende nomadenvolken. Ze verdienden hun geld als muzikanten, in het circus of met de paardenhandel. Sinds begin 20e eeuw begonnen zij zich echter steeds meer, al dan niet gedwongen, op vaste plekken te vestigen. Tegenwoordig leven de Roma en Sinti verspreid over de wereld, met name in Centraal- en Oost-Europa, maar ook in West-Europa en Noord- en Zuid-Amerika.

Nazi-Duitsland en de registratielijsten

In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog classificeerde Nazi-Duitsland de Roma en Sinti als criminelen en vagebonden. Roma werden gezien als een gevaar voor de Duitse samenleving en de puurheid van het ‘arische’ ras. Met de invoering van de Neurenberger Wetten in 1935 nam de Duitse regering hen het Duitse staatsburgerschap af, waardoor de Roma zo goed als vogelvrij werden verklaard. Er werden lijsten opgesteld met de Romafamilies die puur van bloed waren. Deze lijsten werden later echter gebruikt om Romafamilies op te sporen en ze te deporteren naar concentratiekampen. Met de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van een groot deel van Europa begon ook daar de vervolging van de zigeuners. In Nederland werden in de jaren ’20 en ’30 ook veel zigeuners geregistreerd, in de zogenoemde Zigeunercentrale. Er zijn naar schatting tussen de 200 en 500 Nederlandse Roma en Sinti gedeporteerd.

Vervolging, genocide en medische expirimenten

In 1942 werd door Heinrich Himmler groen licht gegeven aan Operatie Reinhardt. Hierbij werd het bevel gegeven om de naast de Joden ook de Roma en Sinti te deporteren naar werk- en vernietigingskampen. De zigeuners werden niet alleen gescheiden van de Duitse gemeenschap gehouden, maar ook daadwerkelijk uitgeroeid. Er werd een soortgelijke aanpak als bij de Joden gehanteerd. Velen werden naar werk- en concentratiekampen zoals Auschwitz gestuurd, waar ze aan het werk gezet werden of eindigden in de gaskamers . Ook waren er de vernietigingskampen, zoals onder meer Treblinka. Hier werden de zigeuners systematisch om het leven gebracht. Roma moesten ook als proefkonijn medische experimenten ondergaan . Zo werd gekeken of de kleur van de ogen met chemicaliën kon worden aangepast en werden er medicijnen op hen getest.

Maar weinig Roma overleefden de verschrikkingen van de concentratiekampen. Omdat er weinig duidelijkheid is over hoeveel Romafamilies er vóór de vervolging leefden in Duitsland en de rest van Europa is het moeilijk om een schatting te maken van de hoeveelheid slachtoffers. De schatting ligt nu tussen de 220.000 en de 1,5 miljoen.

Eindelijk erkenning

De Roma hebben veel moeite moeten doen om hun vervolging, door hen Porajmos genoemd, ook erkend te krijgen. Nog steeds ligt het onderwerp gevoelig bij veel Roma- en Sintifamilies. Pas vrij recent zijn er herdenkingsmonumenten voor Roma en Sinti opgericht in veel Europese landen en speelt de genocide op de zigeunervolken ook een rol in de Holocaustherdenkingen.

Leestip:

Vervolgd in Limburg – Joden en Sinti in Nederlands-Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog
Auteur: Herman van Rens
ISBN: 9789087043537
Uitgever: Verloren
Winkelprijs: €39,–

Bestel Vervolgd in Limburg