Brenda Spencer opent vuur op basisschool

Op 29 januari 1979 vindt de Grover Cleveland Elementary School Shooting plaats in San Diego. De 16-jarige Brenda Spencer opent het vuur op kinderen op de speelplaats van een basisschool. Twee volwassenen komen bij de schietpartij om het leven en acht kinderen en een politieagent raken gewond. Brenda Spencer gaf later aan dat ze ‘wat leven in de brouwerij wilde brengen’ omdat ze niet van maandagen hield.

Probleemkind Brenda Spencer

Brenda Ann Spencer was een probleemkind en had mentale problemen. Na de scheiding van haar ouders woonde ze bij haar vader Wallace. De Spencers leefden in armoede en haar vader was een alcoholist. Ze stond op haar school bekend als gewelddadig en drugsverslaafd, en ze had zelfmoordneigingen. Brenda was al eerder in de problemen gekomen door diefstal en doordat ze met een BB-gun (een neppistool met harde plastic kogeltjes) op de ramen van de basisschool aan de overkant van haar straat aan het schieten was. Verschillende therapeuten kaartten haar mentale problemen aan bij haar vader maar deze wilde hier niets van weten. Toen Brenda in 1978 voor kerst om een radio vroeg, kreeg ze van haar vader een geweer.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Schietpartij op het schoolplein

Op de ochtend van 29 januari 1979 nam Brenda plaats voor het raam van haar slaapkamer met haar geweer in de aanslag. Toen de deuren van de school geopend werden door directeur Burton Wragg begon ze met schieten. Ze mikte op de kinderen die op het schoolplein aan het wachten waren. Bij een poging de kinderen te beschermen werd Wraggs doodgeschoten. De te hulp geschoten beveiliger Mike Suchar werd ook dodelijk geraakt. Verder verwondde Spencer acht kinderen en een toegesnelde politieagent. Ze bleef 20 minuten schieten. Hierna sloot Spencer zichzelf op in haar huis en barricadeerde de deur. Pas zes uur later gaf ze zich over aan de politie, die intussen haar huis hadden omsingeld.

Terwijl de schietpartij nog in volle gang was, wist een journalist van de krant San Diego Tribune telefonisch het huis van Brenda, en daarmee Brenda zelf, te bereiken. Ze nam op en toen ze door de journalisten werd gevraagd naar de redenen voor haar schietpartij zei ze: “Ik haat maandagen. Dit brengt wat leven in de brouwerij, ik wil nog meer schieten”, waarna ze nogmaals de trekker overhaalde.

Veroordeling en gevangenisstraf

Na haar arrestatie volgde een rechtzaak. Daarin bleef Brenda ontluisterend vaag over haar motivatie voor de schietpartij. “Ik had er geen reden voor, het was gewoon leuk. De kinderen leken wel een groep eenden, het was heel makkelijk”. Ondanks dat ze pas 16 was, werd Brenda berecht als volwassene, vanwege de ernst van haar misdaad. Ze bekende schuld voor de twee moorden en kreeg een gevangenisstraf van 25 jaar tot levenslang. Het vonnis werd uitgesproken een dag na haar achttiende verjaardag.

Later beweerde ze onder invloed te zijn geweest van drugs en drank tijdens de schietpartij. Bloedtesten wezen echter uit dat dit niet het geval was. Wel bleek Spencer later een vorm van epilepsie te hebben. Die vorm van epilepsie zou er indien onbehandeld, volgens sommigen voor kunnen zorgen dat Spencer 'ongecontroleerd gedrag' vertoont. In andere verklaringen gaf ze aan dat ze niet het doel had om mensen dood te schieten, maar dat ze richting de school schoot in de hoop dat de politie dan het vuur op haar zou openen.

Volgens de voorwaarden van de straf zou Brenda vanaf 1993 in aanmerking kunnen komen voor vrijlating op borgtocht. Dat werd echter door de rechter afgewezen. In 2005, toen het minimale deel van de straf erop zat, achtte de rechter Spencer nog steeds niet geschikt om terug te keren in de maatschappij. Ze zit op dit moment nog steeds haar gevangenschap uit. Meerdere aanvragen voor vrijlating onder voorwaarden werden sinds 2005 afgewezen. In 2021 zag ze zelf af van een keuring om onder voorwaarden vrijgelaten te worden. De eerstvolgende keer dat de rechter zich over haar zaak zal buigen, zal daardoor in 2022 zijn.

Andere school-shootings?

De moordpartij is bekend geworden als een van de eerste bekende 'school-shootings', een fenomeen dat berucht is in vooral de VS. Hoewel de eerste moordpartij die wordt gedefinieerd als 'school shooting' al in 1764 zou hebben plaatsgevonden, is het aantal van deze schietpartijen sinds de tweede helft van de twintigste eeuw razendsnel toegenomen. Daardoor wordt de Grover Cleveland Elementary School Shooting van 1979 vaak gezien als de eerste moderne school shootings in de VS. Brenda zelf zou in een interview in 2001 gezegd hebben dat ze zich wel verantwoordelijk voelt voor latere moordpartijen op Amerikaanse scholen, zoals die op de Columbine High School.

Bizarre nalatenschap: 'I don't like mondays'

De merkwaardige motivatie 'Ik haat maandagen,' was een inspiratiebron voor muziek en televisie. Bob Geldof maakte met zijn toenmalige band Boomtown Rats een liedje I don't like Mondays. De familie Spencer probeerde te voorkomen dat het nummer in de VS werd uitgebracht, maar tevergeefs. In Europa werd het nummer een regelrechte hit, ook in Nederland en België kwam het nummer hoog in de hitlijsten. In tegenstelling tot haar familie, was Brenda daar maar wat gelukkig mee. Naar verluidt schreef ze een brief aan Geldof, waarin ze hem bedankte, omdat het nummer haar beroemd had gemaakt. Op het moment dat hij het nummer schreef, leek het volgens Geldof zelf 'het perfecte zinloze liedje om de perfecte zinloze daad te omschrijven', al was het volgens hem eigenlijk bedoeld als een nummer voor de B-kant van een album. Achteraf kreeg hij spijt, mede dankzij de brief van Brenda.