Wapenstilstand in de Eerste Wereldoorlog
Na drie dagen intensief onderhandelen ziet de Duitse delegatie geen andere uitweg meer. Op 11 november 1918 om 5.10 ’s ochtends tekenen zij het akkoord dat een einde maakt aan de Eerste Wereldoorlog. De wapenstilstand zal echter pas zes uur later – om 11 uur ‘s ochtends – officieel ingaan. Het gevolg is dat er aan het oorlogsfront nog duizenden soldaten zullen sterven, waaronder de jonge Duitse officier Tomas.
Overleg Duitsland en Frankrijk
Op 9 november 1918 kwamen de Franse maarschalk Ferdinand Foch en de Duitse politicus Matthias Erzberger in een treinwagon in een bos in het Franse Compiègne bij elkaar om te onderhandelen over een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Beide mannen realiseerden zich dat Duitsland er zeer slecht voorstond. Al haar bondgenoten hadden zich inmiddels al teruggetrokken uit de strijd en eerder die dag was de Duitse keizer Wilhelm II afgezet tijdens de Novemberrevolutie.
Onderhandelingen
Erzberger had van de Duitse regering dan ook opdracht gekregen om ieder voorstel van de Geallieerden te accepteren. Desalniettemin begon hij fel aan de onderhandelingen. Zo eiste Erzberger dat alle gevechten werden stopgezet voordat ze verder zouden onderhandelen over de voorstellen van de geallieerden. “Voorstellen?” zo reageerde Foch, “Ik heb geen enkel voorstel”. De Franse maarschalk had geen interesse in onderhandelingen. Hij zou alleen genoegen nemen met een overgave van Duitsland.
Bolsjewieken
De Duitse delegatie gooide het daarom over een andere boeg. De termen van overgave moesten mild zijn, zo betoogde Erzberger, want als men Duitsland te veel zou verzwakken kon het bolsjewistische Rusland binnen de kortste keren heel Centraal-Europa overnemen. Foch bleek echter ook voor dit argument ongevoelig. De gezamenlijke macht van West-Europa zou dit gevaar namelijk eveneens makkelijk kunnen weerstaan’, zo reageerde hij.
Wapenstilstand
Na twee dagen onderhandelen realiseerde Erzberger dat er voor hem niets meer te winnen viel. Op 11 november 1918 om 5.10 ’s ochtends tekende de Duitse delegatie daarom de strenge overgavevoorwaarden van de geallieerden. Afgesproken werd dat de wapenstilstand in zou gaan om 11.00 die dag, ofwel het elfde uur van de elfde dag van de elfde maand. Deze periode van zes uur zou de beide partijen in staat stellen hun troepen te informeren over het einde van de strijdhandelingen.
John Pershing
Het verspreiden van het nieuws voor de officiële intrede van de wapenstilstand had echter niet overal het verwachte resultaat. Zo gebruikte de Amerikaanse generaal John Pershing de laatste paar uur van de oorlog juist nog voor een groot offensief, om zo de Duitsers nog een keer ‘een lesje te leren’. In de nacht van 10 op 11 november verloren de Amerikanen op deze manier nog ruim 1.100 soldaten bij de slag om een brug over de rivier de Maas, terwijl Pershing wist dat hij deze oversteek enkele uren later ook zonder slachtoffers kon maken.
Einde van de oorlog
Overigens viel het laatste slachtoffer van de Eerste Wereldoorlog volgens de overlevering pas na de intrede van de wapenstilstand. Om 11.01, één minuut na het officiële einde van de oorlog, sprong de jonge Duitse officier Tomas namelijk uit zijn loopgraaf om de Amerikanen te informeren dat zijn soldaten zich zouden terugtrekken. De Amerikanen hadden echter als gevolg van een communicatiefout nog niets vernomen van een wapenstilstand, en dus schoten zij de Duitser prompt neer. “Juist op het moment dat hij ter aarde stortte, verdween het wapengekletter en werd het vervangen door een verschrikkelijke stilte”, zo schreef men later in het legerdossier van Tomas. Lees ook het overzicht van de gehele Eerste Wereldoorlog.
