De man die de Blitzkrieg uitvond

Op 20 mei 1940 heerste chaos en paniek bij de Geallieerden. Duitse tanks, de ‘Panzer’, waren door de onbegaanbaar geachte Belgische Ardennen getrokken en hadden de Frans-Britse linies doorkliefd. In tien dagen tijd was Frankrijk verslagen. De man achter dit enorme en onverwachte succes was de eigengereide Panzer-generaal Heinz Guderian. Zonder zijn tankdoctrine was de Tweede Wereldoorlog heel anders verlopen.

Door Mike Harmsen

Heinz Guderian werd geboren in het jaar 1888 in Kulm, dat nu in Polen ligt. Hij kwam uit een welvarende Duitse officiersfamilie en volgde net als zijn vader en grootvader de militaire academie. Hij werd communicatieofficier bij een cavalerie-eenheid die in 1914 de Eerste Wereldoorlog in werd gestuurd, maar aangezien hij actief was achter het front ontliep hij de slachting in de loopgraven. Hij zag echter wel van dichtbij hoe de Franse mitrailleurs de Duitse paarden en manschappen neer maaiden.

De Eerste Wereldoorlog liep vast in de loopgraven

De Eerste Wereldoorlog liep vast in de loopgraven van Noord-Frankrijk en Vlaanderen, omdat de nieuwe artillerie en machinegeweren de defensie een vreselijk voordeel gaven. ‘De meest nobele opoffering, het grootste enthousiasme en energieke leiding bleken tevergeefs,’ schreef Guderian later. Vrijwel iedereen verwachtte daarom dat een volgende wereldoorlog precies hetzelfde zou verlopen. Twee Britse theoretici, kapitein B. H. Liddell-Hart en met name generaal-majoor J. F. C. Fuller, zagen na de oorlog echter kansen in een nieuwe Britse uitvinding: de tank. Deze zwaar bepantserde voertuigen op rupsbanden waren, voornamelijk door de Geallieerden, gebruikt om de infanterie meer slagkracht te geven en boden bescherming tegen de vijandelijke machinegeweren en artilleriegranaten. Hun idee was dat tanks in grote aantallen een breuk moesten forceren in de linies van de vijand en daarna diep het achterland in moesten trekken. De geallieerde generaals negeerden uit conservatisme deze ideeën, maar Duitsers, Guderian voorop, gingen er mee aan de haal.

Gemechaniseerde oorlogsvoering

Guderian maakte kennis met de nieuwe ideeën over gemechaniseerde oorlogsvoering toen hij in 1922 kwam te werken kwam bij een motortransportbataljon in München. Hij was hierheen verplaatst als straf. Guderian kon namelijk slecht omgaan met de teloorgang van zijn land na de verloren wereldoorlog en de zware voorwaarden van het Verdrag van Versailles (1919) dat bepaalde dat Duitsland de schulden moest betalen voor de verwoestingen van de oorlog. Het Duitse leger mocht nog slechts 100.000 man tellen. Guderian mocht vanwege zijn kwaliteiten aanblijven, maar zijn opstandige karakter zat hem in de weg. Hij raakte verzeild bij huursoldaten die op eigen houtje door vochten aan het oostfront. De legerleiding besloot dat Guderian moest boeten voor deze onbesuisde escapade met logistiek werk in München. Het werk beviel hem niet, maar de moderne tanks waarover hij hier las fascineerden hem enorm. Gedreven verslond hij alle theorieën over het onderwerp.

Benieuwd hoe dit afloopt? Je vindt het hele artikel in het lentenummer van Geschiedenis Magazine, dat vanaf 15 april verkrijgbaar is in boekhandel en kiosk. Dit nummer thuis ontvangen? Neem vóór donderdag 31 maart 16:00 uur een abonnement, profiteer van de speciale aanbieding: 1 jaar slechts € 37,50 (i.p.v. € 59,95) én 5 welkomstcadeaus!