De derde terroristische golf: Nieuw Links

Terrorisme is zeker niet alleen een religieus concept. Volgens historicus David Rapoport zijn er in de geschiedenis vier golven van modern internationaal terrorisme te onderscheiden. Eén daarvan was de Nieuw Linkse golf tijdens de jaren ’60 en ’70. Waar kwam de terreurdreiging toen vandaan?

De Vietnamoorlog

De grote politieke gebeurtenis die een stimulans vormde voor de Nieuw Linkse golf was de pijnlijke Vietnamoorlog (1955-1975). De effectiviteit van Viet Congs “primitieve wapens” tegenover de Amerikaanse moderne technologie maakte indruk. Steeds meer mensen raakten ervan overtuigd dat het huidige, kapitalistische systeem kwetsbaar was. Er ontstonden groepen in de Derde Wereld en in het Westen zelf waar jongeren hardop twijfelden aan de waarde van het bestaande systeem. Veel Westerse groepen, zoals de Amerikaanse Weather Underground, de West-Duitse Rote Armee Fraktion (RAF), de Italiaanse Rode Brigades en het Japanse Rode Leger zagen zichzelf als de vaandeldragers voor mensen in de Derde Wereld. De Sovjet Unie juichtte dit toe en faciliteerde morele steun, training en wapens.

De PLO als heroïsch model

Toen de Vietnamoorlog in 1975 voorbij was, verving de PLO (Palestine Liberation Organization) de Viet Cong als heroïsch model van strijd tegen het systeem. De PLO ontstond na de nederlaag van drie Arabische legers tegen Israël tijdens de Zesdaagse oorlog in 1967. Het bestaan en de volharding van de PLO sterkte de mening dat Israël alleen kon worden verslagen door middel van terreur. De PLO kreeg sterke steun van de Arabische staten en de Sovjet-Unie zorgde voor trainingsfaciliteiten in Libanon voor de Palestijnen en andere groeperingen.

Theatrale doelwitten

Een opvallend kenmerk van het Nieuw Links terrorisme is de rol van vrouwen. Zij werden leiders en vechters bij deze golf. De doelwitten van terroristen van Nieuw Links waren “theatraal”. Niet militairen of het leger waren het doelwit, maar doelwitten die internationaal veel aandacht trokken. Zo werden er internationaal veel vliegtuigen gekaapt.

Kapen voor gijzelaars

Tijdens de eerste 30 jaar van deze golf vonden er zo’n 700 vliegtuigkapingen plaats. Vliegtuigen werden gekaapt om gijzelaars te verkrijgen, een karakteristiek van deze golf. Er waren echter ook andere manieren om dit voor elkaar te krijgen. Een bekend voorbeeld is de ontvoering van de toenmalig Italiaanse premier Aldo Moro door de Rode Brigades in 1979. Toen de overheid besloot om niet te onderhandelen, werd Moro bruut vermoord en zijn lichaam op straat gedumpt.

Moord op politieke kopstukken

Een belangrijk aspect bij de Nieuw Links-golf van de terrorisme was het vermoorden van belangrijke figuren. Het ombrengen van Aldo Moro is al genoemd, maar er zijn ook genoeg andere voorbeelden. De IRA (Irish Republican Army) vermoordde bijvoorbeeld de Britse ambassadeur in Ierland (1976) en Lord Mountbatten (1979). Ook hebben ze in 1984 en 1991 geprobeerd om de Britse premiers Thatcher en Major te vermoorden.

Moorden om te ‘straffen’

De Palestijnse organisatie Zwarte September bracht de Jordaanse premier in 1971 om het leven en er is een poging gedaan om de Jordaanse koning Hoessein in 1974 te vermoorden. Zwarte September slaagde er wel in om de Amerikaanse ambassadeur in Khartoem in 1973 om te brengen. In datzelfde jaar vermoordde de Euskadi ta Askatasuna (Baskische Natie en Vrijheid; ETA) de Spaanse minister president. Nieuw Linkse moorden waren vaak bedoeld als ‘straffen’. De Jordaanse minister en koning hadden de PLO uit hun land verjaagd, terwijl Aldo Moro werd vermoord omdat de Italiaanse overheid weigerde om te onderhandelen met de kidnappers.

Het einde van de golf

De Nieuw Linkse golf van terrorisme begon langzaam weg te ebben in de jaren ’80. Revolutionaire terroristen werden stuk voor stuk in verschillende landen verslagen. Israëls invasie in Libanon in 1982 zorgde ervoor dat PLO faciliteiten om terroristische groepen te trainen werden geëlimineerd. Ook werd internationale samenwerking op het gebied van counterterrorisme steeds sneller en effectiever.

Einde van de religieuze golf?

Volgens onderzoeker Rapoport duurt een golf maximaal een generatie (40 jaar). Het terrorisme dat in Parijs, Brussel en ook in 2001 in New York is gepleegd hoort bij de religieuze golf die in circa 1979 begon met de Iraanse revolutie. Volgens de golventheorie zouden we nu dus bijna aan het einde zitten van deze verschrikkelijke aanslagengolf. Laten we het hopen!