Sparta: de oudste club in het professionele voetbal

Sparta zal na zes jaar terugkeren op het hoogste niveau in Nederland. Maandag 11 april 2016 werd de club kampioen van de Jupiler league, het tweede niveau van Nederland. Hoog tijd voor een kijkje in de lange historie van de Rotterdamse club.

Zondagmiddag 1 april 1888 richtten acht jongens van 13 tot 16 jaar de Rotterdamsche Cricket & Football Club Sparta op. Zij begonnen als een cricketclub, maar nadat zij een voetbal kregen als geschenk in juli 1888, hielden ze zich ook bezig met de voetbalsport. Voetbal was destijds net bekend geworden in Nederland na het succes in Groot-Brittannië.

Uitdagingen per brief

In het eerste jaar speelden de leden van Sparta vooral wedstrijdjes tegen elkaar. Deze werden gespeeld op pleintjes in Rotterdam, wanneer men tijd had gedurende een zware les- of werkweek. In 1888 bestond de KNVB of een andere Nederlandse voetbalorganisatie nog niet. Om tegen een andere team te spelen moesten clubs elkaar daarom per brief uitdagen. De eerste uitdaging om een voetbalwedstrijd te komen spelen die Sparta ontving, is gedateerd 28 december 1888. Door een slecht bespeelbaar veld ging de wedstrijd niet door.

Eerste stappen richting professionaliteit

In maart 1890 zag de Rotterdamse voetbalclub de kans zich aan te sluiten bij een bond die wedstrijden organiseerde: De Nederlandsche Voetbal en Atletiek Bond. Promotie naar de hoogste klasse volgde in 1893, hoewel dit nog steeds amateurvoetbal was. In datzelfde jaar was Sparta de eerste Nederlandse club die een wedstrijd tegen een buitenlandse tegenstander speelde. Omdat het Engelse Harwich & Parkeston FC hen afstrafte met 8-0, wilden de Spartanen bij de volgende internationale wedstrijd de beste Nederlanders van alle clubs opstellen. Dit ‘eerste Nederlands elftal’ speelde 1-1 tegen het Engelse Felixstowe FC.

Het klassieke tenue

Sparta stelde niet alleen het eerste Nederlandse team samen, het introduceerde ook vernieuwingen in het Nederlandse voetbal: de kopbal, een doel met een lat en netten (voor die tijd werd een touw tussen de palen gespannen als lat) en felgekleurde shirts. Het rood-witte tenue waar die Spartanen dragen om, werd zoals meer ontwikkelingen in het voetbal afgekeken van het grote voetballand Engeland. De eerste Sparta-shirts waren namelijk tweedehands Sunderland (een Engelse club) shirts.

Het Kasteel

Sparta is niet alleen de oudste professionele club, het heeft ook het eerste voetbalstadion in Nederland laten bouwen. In 1916 werd het stadion, dat bekend staat onder de naam Het Kasteel, geopend in de Rotterdamse wijk Spangen. Na vele verbouwingen is alleen het gebouw met twee torentjes, waar het stadion zijn naam aan ontleent, nog over van het originele ontwerp.

Sterke periodes

‘De Kasteelheren’ kenden twee sterke periodes in het betaalde voetbal. Onder leiding van dragende spelers als Bok de Korver en ‘het Sparta-kanon’ Huug de Groot behaalde Sparta in 1909 het eerste landskampioenschap. In het daaropvolgende decennium presteerde de club dit nog viermaal.

De tweede en ook laatste gouden periode brak aan in 1952, wat samenviel met de professionalisering van het Nederlandse voetbal. In 1956 kwalificeerde men zich via het kampioenschap, onder leiding van de Engelse coach Denis Neville, naar de nieuw ingestelde eredivisie. Een jaar later werd Sparta ook landskampioen van de nieuwe professionele divisie. In 1958 behaalde Sparta zelfs de kwartfinale van de hoogste Europese competitie, de Europa Cup I. Destijds was dit een record voor een Nederlandse club.

Oorzaken terugval

De positie in de hoogste regionen van het Nederlandse voetbal raakte Sparta kwijt doordat Rotterdam drie profclubs telt en het vergeleken met de grootste club in Nederland minder aanhang heeft. Fans van Sparta kunnen in het seizoen 2016-2017 echter weer hopen dat de oude glorietijden herleven.