Bescherming Bevolking, want als de bom valt

Tijdens de Koude Oorlog werd er in veel landen rekening gehouden met een atoomaanval. Om burgers zo goed mogelijk te beschermen hadden veel landen plannen klaarliggen voor als de bom zou vallen. Als Groot-Brittannië getroffen zou worden door een kernbom zouden ze goed voorbereid zijn. De BBC had een compleet draaiboek klaarliggen met voorlichtingen, maar ook comedyprogramma’s om de mensen te vermaken tijdens de apocalyps. Ook in Nederland werd er serieus rekening gehouden met een atoomaanval tijdens de Koude Oorlog, daarom werd in 1952 de Bescherming Bevolking in het leven geroepen.

Gemodelleerd naar Engels voorbeeld

De Bescherming Bevolking (BB) werd opgericht naar Engels voorbeeld. Daar had de civiele beschermingsorganisatie een grote rol had gespeeld tijdens de bombardementen in Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het doel van de BB was om de Nederlandse bevolking te beschermen tegen luchtaanvallen door de vijand, met deze vijand werd de Sovjet-Unie bedoeld. De BB organisatie bestond grotendeels uit vrijwilligers. Deze mannen en vrouwen zouden tijdens een luchtaanval de steun en toeverlaat zijn van het Nederlandse volk en zo snel mogelijk in actie komen. Tijdens de luchtaanval zouden ze puin ruimen, gewonden naar het ziekenhuis vervoeren en branden blussen. Ook kwam er een landelijk waarschuwingssysteem, inclusief luidruchtige sirenes. Hiernaast was het de taak van de BB om de burgers voor te lichten over de te komen oorlog. In het begin van de jaren ’50 ging men nog uit van een oorlog met klassieke wapens. Vanaf de tweede helft van de jaren ’50 werd duidelijk dat als er een Derde Wereldoorlog zou komen dat deze uitgevochten zou worden met atoomwapens. Dat vereiste een andere aanpak.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Het werven van nieuwe vrijwilligers

Er werd uitgerekend dat de BB ruim 200.000 vrijwilligers nodig had ‘ten einde haar te maken tot een organisme dat met succes de strijd tegen de gevolgen van luchtaanvallen kan aanbinden’, aldus vicepresident Louis Beel. In 1956 telde de BB ruim 160.000 vrijwilligers, er waren dus meer vrijwilligers nodig om de organisatie volledig te maken. Daarom waren er verschillende wervingsacties om nieuwe vrijwilligers te enthousiasmeren. Er werden propagandafilms vertoond in bioscopen, een van deze films was ‘De les van Londen’. In deze film werd getoond hoe de Engelse civiele beschermingsorganisatie kordaat opgetreden had na de bombardementen en de verspreiding van het vuur door de stad gestopt had. Volgens ‘De les van Londen’ was dit hetgeen wat er mis was gegaan tijdens de bombardementen in Rotterdam en waarom er een groot deel van de stad afgebrand was. De hoop was dat geïnspireerde bioscoopbezoekers zich hierna op zouden geven als noodwachter. Helaas gebeurde dit niet en masse en bleef de BB kampen met vrijwilligerstekorten. Naast vrijwilligerstekorten had de BB ook een tekort aan materiaal en was er weinig geld beschikbaar voor de BB. Voor minister-president Willem Drees was de BB meer bedoeld als symbool van oorlogsbereidheid en vertrouwen. Dit maakte dat het imago van de BB niet erg flitsend was en dat veel burgers lacherig de oefeningen van de BB aanschouwden.

Bescherming bevolking

Voorlichtingscampagnes van de BB

In 1961 viel er op de deurmat van elke Nederlandse burger een pakket met vier brochures met als titel ‘Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf’. In de brochures werd er door de overheid geadviseerd hoe burgers moesten handelen tijdens een eventuele atoomaanval en een schuilplek in konden richten. Volgens de overheid zou een atoomaanval wel heel erg zijn, maar met een paar eenvoudige maatregelen kon men alsnog overleven. Defaitisme moest koste wat kost voorkomen worden.

Daarom gold het volgende advies als de bom viel: 'Reken er echter niet te vast op dat u tijdig door luchtalarm wordt gewaarschuwd. Maar dan krijgt u nog de waarschuwing van de lichtflits, want die komt één tot enkele seconden voor de luchtdruk. Dat is zeker niet veel tijd, maar nog wel voldoende om onder een tafel, in een portiek of een greppel, of achter een boom te duiken.' De voorlichtingscampagne was niet erg succesvol, bijna niemand richtte een schuilkelder in. Hiernaast werd ‘Wenken’ het onderwerp van spot toen de populaire schrijver Harry Mulisch een scherpe persiflage schreef met als titel ‘Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf tijdens de jongste dag’. De tips van de BB voorlichtingscampagne werden voor burgers nu helemaal lastig om serieus te nemen.

Ende van de Bescherming Bevolking

Vanaf de jaren ’70 werd er constant bezuinigd op BB, vanaf 1981 werd de BB geleidelijk gefaseerd en opgeheven. De functies van de BB werden overgenomen door andere hulporganisaties. In 1986 werd de BB definitief opgeheven. De BB is er niet in geslaagd om haar opdracht met succes uit te voeren, maar deze opdracht was dan ook onmogelijk.