De geschiedenis van de UEFA Champions League

Het heeft twee dagen lang voor veel opschudding gezorgd in de voetbalwereld: de aankondiging van de Super League. Twaalf Europese topclubs brachten op 18 april naar buiten dat ze een eigen competitie gingen oprichten buiten de weet van de UEFA en de FIFA om. De eigen competitie moest een beter alternatief voor de Champions League worden of als concurrent van het toernooi gaan opereren. Dit veroorzaakte veel verontwaardiging en woede bij de voetbalfans, die deze Super League absoluut niet zagen zitten, met als gevolg dat op 21 april al de helft van de clubs zich terugtrok. De aanleiding van deze Super League voor de twaalf clubs was de onvrede met de Champions League. Hoe is de Champions League eigenlijk ontstaan?

Al vanaf het einde van de negentiende eeuw vonden diverse internationale voetbaltoernooien plaats. De allereerste keer dat de kampioenen van twee Europese competities tegen elkaar speelden was in 1895, toen de Engelse kampioen Sunderland speelde tegen de Schotse kampioen Heart of Midlothian. Deze wedstrijd ging de boeken in als de 1895 World Championship.

Even daarna streden verschillende teams uit Oostenrijk-Hongarije rond de eeuwwisseling om de Challenge Cup, dat tussen 1897 en 1911 gespeeld werd. Niet lang daarna vonden toernooien gericht op Midden-Europa en Zuid-Europa plaats. In 1930 speelden teams uit tien verschillende Europese landen in het Zwitserse Servette om de Coupe des Nations, deze kwam al meer in de buurt van de Champions League die we vandaag de dag kennen. Vanwege financiële kwesties kwam hier echter geen vervolg op.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

In navolging van Zuid-Amerika

Sportverslaggever Jacques Ferran van de Franse krant L'Équipe deed na de Tweede Wereldoorlog verslag van het Zuid-Amerikaanse kampioenentoernooi (de Campeonato Sudamericano de Campeones). Hij raakte enorm gefascineerd door het grote toernooi, dat destijds een groot succes was. Samen met redacteur Gabriel Hanot werkte hij het idee uit om ook in Europa een dergelijk toernooi te organiseren. Volgens hen kon het niet zo zijn dat Zuid-Amerika een continentaal toernooi kon organiseren en Europa, de bakermat van het voetbal, niet.

De drijfveer achter de totstandkoming van het kampioenentoernooi in Europa was het succes van het Engelse Wolverhampton Wanderers. De club speelde in 1953 een vriendschappelijke wedstrijd tegen een Zuid-Afrikaanse ploeg en won deze ook. Hierop volgde een reeks overwinningen tegen ploegen uit Argenitinië, Rusland en Hongarije. Na deze overwinningen noemde Wolverhampton zich ´de wereldkampioen´. Hierdoor werd de roep om uit te zoeken wie nu echt de beste van Europa was alleen maar sterker. In 1955 ging de UEFA overstag en werd het Europese kampioenentoernooi een feit.

Ontwikkeling van het toernooi

In de eerste jaren van het toernooi konden alleen de winnaars van de landelijke competities deelnemen aan het toernoor en speelde men in een knock-out systeem. Het toernooi heette toen de European Champion Clubs’ Cup, ook wel de European Cup genoemd. In de loop van de tijd breidde de Europese krachtmeting zich steeds verder uit. Het aantal deelnemers nam toe en behalve een knock-out fase kwamen er kwalificatierondes en een poulefase bij.

Champions League

Winnaars van de nationale bekers, niet te verwarren met de nationale competities, speelden vanaf 1960 tot 1999 in een apart toernooi, de UEFA Beker voor Bekerwinnaars, in Nederland ook wel Europacup II genoemd. Vanaf het jaar 2000 ging dit bekertoernooi op in de UEFA Champions League en de UEFA Europa League.

De Champions League nu

Tegenwoordig beginnen al in de zomer kwalificatiewedstrijden in een knock-out systeem tussen teams uit verschillende landen die zich niet direct hebben geplaatst. De winnaars hiervan eindigen met de landelijke competitiewinnaars, en in sommige landen de nummers twee, drie en vier, in het hoofdschema. Vervolgens spelen 32 clubs in acht poules van vier teams om een ticket voor de laatste zestien. Clubs uit dezelfde landen worden zoveel mogelijk uit elkaar gehouden. Vanaf de kwartfinale is de trekking willekeurig.

Het toernooi levert behalve prestige ook flink wat geld op; de startpremie is meer dan vijftien miljoen euro, het behalen van de finale levert ook zo´n vijftien miljoen op en als een club het toernooi wint, krijgt het nog ruim zeven miljoen euro extra. De bedragen kunnen dus behoorlijk oplopen.

Records

Real Madrid is met dertien titels recordhouder van de Champions League, gevolgd door AC Milan met zeven. Bayern Munchen en Liverpool wonnen de prijs zes keer en bekleden gezamenlijk de derde plaats. Ajax wist vier keer de Champions League te winnen, voor het laatst in 1995. Feyenoord en PSV zijn de enige andere Nederlandse clubs die het hoogste toernooi wisten te winnen.

De Super League

De voorstellen om een Europese Super League te beginnen lagen er al in 1998, maar dat ging toen niet door omdat de UEFA besloot om de Champions League uit te breiden. In de decennia daarna werden er meerdere voorstellen gedaan, maar allemaal zonder succes.

En toen was daar op 18 april 2021 ineens het concrete plan van twaalf grote Europese clubs, zes Engelse, drie Italiaanse en drie Spaanse clubs, om de Super League op te richten, op dezelfde dag dat werd aangekondigd dat de Champions League vanaf het seizoen 2024-2025 hervormd zou worden. Door middel van deze eigen competitie hoopten de twaalf topclubs wedstrijden van hogere kwaliteit te kunnen leveren en meer economische groei te kunnen generen, onder andere door televisierechten.

Maar vrijwel meteen na de aankondiging van de Super League, kwamen voetbalfans massaal in opstand. Ook de UEFA en de FIFA waren bereid zware sancties op te leggen aan de clubs die hieraan mee zouden doen. Naarmate het verzet groeide, begonnen steeds meer clubs terug te krabbelen, met de Engelse clubs die zich als eerste terugtrokken. Voor nu ziet het ernaar uit dat de Super League voorlopig geen voet aan de grond zal krijgen en we nog een tijdje gewoon naar de Champions League kunnen blijven kijken.

Bronnen:

Ceulemans, Bart; Michiel, Zandbelt (2009). "Coupe des Nations 1930". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Onttrokken 5 september 2017.

García, Javier; Kutschera, Ambrosius; Schöggl, Hans; Stokkermans, Karel (2009). "Austria/Habsburg Monarchy – Challenge Cup 1897–1911". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Onttrokken 3 augustus 2017.