Vrouwenvoetbal: van fabriek tot WK

Het Europees Kampioenschap van het vrouwenvoetbal is weer van start gegaan. Het vrouwenvoetbal is bezig aan een inhaalslag wat betreft niveau en populariteit. Lange tijd werd het beoefenen van voetbal door vrouwen tegengewerkt door voetbalbonden en andere instellingen.

Vroege varianten van (vrouwen)voetbal

Vroege varianten van het voetbal kwamen voor in onder andere China en Middeleeuws Europa. Cuju of Tsu Chu (蹴鞠) wordt door de FIFA gezien als de vroegste bekende voorloper, ondanks dat voetbal in de huidige vorm niet van de Chinese variant afgeleid is. In de twaalfde eeuw speelden Franse en Engelse vrouwen voetbal, vaak in dorpsverband, waarbij bijvoorbeeld getrouwde en ongetrouwde vrouwen tegen elkaar speelden. In Schotland vonden in sommige gebieden jaarlijkse wedstrijden plaats.

Brits vrouwenvoetbal in officieel verband

In Glasgow vond in 1892 de eerste ‘officiële’ wedstrijd plaats tussen twee vrouwenteams. Niet iedereen was hier even enthousiast over. Een krant sprak zelfs van ‘het meest vernederende spektakel ooit vertoond in voetbal’. De Britse bonden verleenden dan ook nauwelijks hulp bij het opzetten van een vrouwencompetitie. Desondanks genoot de sport enige populariteit bij zowel spelers als toeschouwers. Dit nam nog verder toe tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen werkende (fabrieks-)vrouwen bedrijfsteams oprichtten. Met name de Dick, Kerr’s Ladies waren zeer populair. Bij een wedstrijd in 1920 waren 53.000 toeschouwers aanwezig.

Tegenwerking vrouwenvoetbal door bonden

In 1921 verbood de Britse voetbalbond (FA) het gebruik van alle voetbalvelden van clubs die waren aangesloten bij de bond. De reden was een breed gedeeld gevoel dat voetbal en vrouwen niet verenigbaar waren. Redeneringen in die trant zouden nog decennialang gemeengoed zijn. Zowel tijdens als na de Tweede Wereldoorlog verbood Duitsland het vrouwenvoetbal. Voetbal was niet geschikt voor vrouwen (zogenaamd gevaarlijk voor hun eierstokken) en dus moest het ‘zwakkere geslacht’ tegen zichzelf in bescherming genomen worden. Dergelijke redeneringen werden zelfs door sommige wetenschappers onderschreven. Zo stelde psycholoog en bioloog F.J.J. Buytendijk vast dat voetbal onvrouwelijk was, onder meer vanwege de traptechnieken.

Vrouwenvoetbal in de afgelopen decennia

In 1991 werd het eerste WK voetbal voor vrouwen gehouden in China. Hoewel vrouwenvoetbal nog steeds op weerstand kan rekenen, is de sport in de meeste landen aan een opmars bezig. Met name in de VS en Noordwest-Europa staat voetbal in de top van de meest beoefende sporten door vrouwen. Bovendien is de aard van de kritiek veranderd; het betreft nu voornamelijk zorgen over kwaliteit (in vergelijking met de mannen) en het economische model. Mede daarom heeft de Eredivisie voor vrouwen, opgericht in 2007, geen prioriteit. Successen van Oranje op het WK zorgen er wellicht voor dat de stijgende lijn van het vrouwenvoetbal kan worden doorgetrokken.

Bronnen

Kleis, C (2011) Vrouwen houden van mannen, mannen houden van voetbal (Meulenhoff Boekerij B.V.)
May, P. (2004) Voetbal en zijn supporters (NBD Biblion Publishers)
Williams, J. (2013) A Game for Rough Girls? A History of women's football in Britain (Routledge)
Schotse Voetbalbond
KNVB