Alexander I: de tsaar van Rusland
Biografie – In november 2017 is het 197 jaar geleden dat de Russische tsaar Alexander I (1777-1825) overleed. Alexander, 24 jaar lang tsaar van Rusland, had als bijnaam "de gezegende." Hij werd bekend door zijn strijd tegen de oppermachtige Franse Keizer Napoleon Bonaparte en zijn missie om orde en vrede in Europa te creëren.
Alexander werd geboren op 23 december 1777 in de Russische stad Sint Petersburg. Hij was een kind van de Russische tsaar Paul I (1754-1801) en tsarina Maria Fjorovna. Alexander kreeg de opvoeding niet van zijn ouders mee, maar van zijn grootmoeder, tsarin Catharina de Grote (1729-1796). Op vijftienjarige leeftijd gaf Alexander het ja-woord aan Louise van Baden (1799-1826), destijds prinses van het Duitse Baden. Alexander kreeg met Louise twee dochters, Maria en Elisabeth. Alexander werd ook vader van twee kinderen uit een buitenechtelijke affaire met de Poolse edelvrouw Maria Naryshkina.
De rol van Alexander in de moord op Paul I
In 1801 werd Paul I, die toen vijf jaar over Rusland regeerde, door Russische militairen vermoord. Er heerst nog altijd onduidelijkheid over welke rol Alexander hierin speelde, omdat hij vóór de moord liet blijken dat hij graag op de troon wilde. Bovendien liet hij als tsaar de moordenaars van zijn vader niet vervolgen. Door de moord op Paul I kwam de troon voor hem vrij, en nog datzelfde jaar werd Alexander tsaar.
De Russische veldtocht
Alexander I had als tsaar een grote invloed op de Napoleontische Oorlogen. Alexander I was betrokken bij de Derde Coalitieoorlog in 1805. Bij de Derde Coalitieoorlog streed Alexander samen met de Romeinse keizer Frans II om de herovering van Wenen. Tijdens de Vierde Coalitieoorlog, van 1806 tot 1807, werd Alexander I op 14 juni 1807 verslagen bij de Slag bij Friedland. Ondanks de Russische nederlaag, sloot Alexander I nog in datzelfde jaar vrede met Frankrijk in de Vrede van Tilsit. Alexander I verbrak drie jaar later de vriendschappelijke relatie met Napoleon, omdat de Russische economie als gevolg van een aantal maatregelen uit de Vrede van Tilsit achteruit holde. Napoleon nam wraak en in 1812 viel Napoleon met zijn troepen Rusland binnen. Voor Alexanders Rusland liep dit uit op een grote overwinning.
Alexander en de Heilige Alliantie
Alexander I was in 1814 een van de belangrijke aanwezigen tijdens het congres van Wenen, waarin de overwinnaars op Napoleon onderhandelden over ordening en herstructurering van Europa. Na de definitieve val van Napoleon in 1815, wilden veel staatshoofden een einde maken aan de onrust binnen Europa. De democratische ideeën van de Franse Revolutie waren voor Alexander een doorn in het oog. Hij wilde, samen met Oostenrijk en Pruisen, een tegenwicht bieden voor het liberale gedachtengoed. De landen waarmee Alexander de alliantie aanging, hielden ieder een verschillend christelijk gedachtengoed aan, maar dat werd niet als een probleem beschouwd. Op initiatief van Alexander I werd daarom, op 26 september 1815, de Heilige Alliantie opgericht. In de praktijk was dit bondgenootschap weinig succesvol, omdat de samenwerking vooral van religieuze aard was en omdat er weinig politieke beslissingen werden doorgevoerd.
Overlijden van Alexander I
Op 1 december 1825 overleed Alexander op 47-jarige leeftijd in de Russische plaats Taganrog. Hij werd begraven in zijn geboorteplaats Sint Petersburg. Alexander werd opgevolgd door zijn jongere broer, Nicolaas I (1796-1855).
Afbeelding:
Stepan Shchukin [Public domain], via Wikimedia Commons
.png){kind=link}