Emigranten naar Australië op leeftijd en afkomst uitgezocht

Wie vandaag de dag Australië wil binnenkomen, moet daarbij rekening houden met enkele bureaucratische stappen. Wanneer de procedures echter correct zijn gevolgd, dan zijn er weinig andere barrières om het land te betreden. Dit lag zeventig jaar geleden nogal anders. Nederlanders emigreerden toen in grote getalen naar Australië. Hierbij werd het echter alleen degenen die aan specifieke eisen voldeden toegestaan om zich ‘down under’ te vestigen.

Nederlandse exodus

In de decennia na 1945 verlieten Nederlanders massaal hun geboorteland. Vlak na de Tweede Wereldoorlog waren de werkeloosheid en woningnood namelijk enorm hoog in Nederland. Bij de Nederlandse regering heerste een enorme angst dat overbevolking de situatie nog erger zou maken. Om de druk op de arbeidsmarkt te verlichten begon ze daarom emigratie naar het buitenland te stimuleren. Hopend op een beter leven elders, gaven veel Nederlanders gehoor aan de oproep van de overheid. Tussen 1946 en 1969 emigreerden ongeveer een half miljoen Nederlanders. Naast Canada en de Verenigde Staten, was Australië een van hun voornaamste bestemmingen.

‘Populate or perish’

Dit kwam mede doordat Australië zat te springen om nieuwkomers. De Australische economie zat na de oorlog in een lift en begon in rap tempo te industrialiseren. Als snel bleek echter dat de vier miljoen inwoners van het eiland niet genoeg waren om de nieuwe arbeidsplaatsen op te vullen. Ook de Australische ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog speelden een rol. In 1942 en 1943 hadden de Japanners namelijk de havensteden Darwin en Sydney aangevallen. De Australiërs raakten er hierdoor van overtuigd dat ze hun inwonersaantal moesten uitbreiden, om een grotere strijdmacht op de been te kunnen brengen. De Australische regering voerde daarom een actieve immigratiepolitiek, die bekend kwam te staan als ‘populate or perish’.

‘White Policy’ als bescherming tegen het ‘gele gevaar’

Dit betekende echter niet dat de Australiërs iedereen verwelkomden. Integendeel: ze wilden hun Anglo-Australische cultuur zoveel mogelijk behouden en waren daarom bijzonder kieskeurig over wie ze binnenlieten. Men was met name huiverig om immigranten uit Aziatische landen toe te laten. De Australiërs vreesden dat de Aziatische culturen zo anders waren dat ze een bedreiging voor hun eigen cultuur zouden vormden. Tegen dit ‘yellow perril’ voerde de Australische regering daarom de ’white policy’: alleen blanken waren welkom.

Migratiepact met Nederland

In eerste instantie richtte de Australische regering zich uitsluitend op Britse migranten, waarvan ze er 70.000 per jaar hoopte aan te trekken. Al na een jaar bleek dat dit aantal bij lange na niet zou worden gehaald. Daarom zochten de Australiërs vanaf 1947 toenadering tot andere Europese landen, waaronder ook Nederland. In 1951 sloten de Nederlandse en Australische regering het Netherlands Australian Migration Agreement. Hierin spraken ze af dat Nederland voor het vervoer van emigranten zou zorgen, terwijl Australië de opvang voor haar rekening zou nemen. Deze overeenkomst had meteen effect: tussen 1946 en 1961 vertrokken 126.000 Nederlanders naar Australië.

Geselecteerd op leeftijd en afkomst

De Australische regering verstrekte bovendien subsidies voor de overtocht aan nieuwkomers. Een nieuw bestaan de andere kant van de wereld opbouwen was niet bepaald goedkoop. Met deze subsidies controleerde de Australische regering daardoor in de praktijk wie haar land binnenkwam. Ze stelde hierbij specifieke eisen aan de nieuwkomers. Zo liet de Australische regering vrijgezelle mannen alleen toe als ze ouder dan 16 en jonger dan 50 jaar waren. Getrouwde stellen met kinderen mochten alleen emigreren als alle gezinsleden jonger dan 50 waren. Ook werden emigranten streng op ziektes gecontroleerd, nieuwkomers mochten immers geen last voor de Australische samenleving vormen. Het opmerkelijkste criterium was dat van etniciteit: emigranten moesten voor meer dan de helft van Europese afkomst zijn. De angst voor het ‘gele gevaar’ heerste immers nog steeds in Australië. Wie meer dan twee Aziatische grootouders had, kon emigratie wel vergeten.

Geschiedenis emigratie Australië

Einde aan migratiegolf

Halverwege de jaren ’60 kwam er een einde aan de Nederlandse migratiegolf naar Australië. De eigen economie trok steeds meer aan, waardoor de noodzaak voor emigratie afnam. In Australië groeide in dezelfde periode de weerstand tegen het exclusief-Europese migratiebeleid. Vanaf 1966 werden de beperkingen voor niet Europese-migranten geleidelijk versoepeld.

En nu?

Sinds de jaren ’60 is de bureaucratie voor wie Australië binnen wil komen wel toegenomen. Toeristen en tijdelijke bezoekers hebben nu een visum nodig. Naast de prijs een vliegtuigticket, moeten toeristen dus ook de kosten van een visum betalen. Daar staat tegenover dat de eisen voor het binnengaan nu aanmerkelijk soepeler zijn geworden. Je leeftijd en afkomst bepalen immers niet meer of de Australische overheid je binnenlaat of niet.

Leestip:

Geschiedenis emigratie Australië De dynamiek van een emigratiecultuur – De emigratie van gereformeerden, hervormden en katholieken naar Noord-Amerika in vergelijkend perspectief (1947-1963)
Auteur: Enne Koops
ISBN: 9789087041557
Uitgever: Verloren
Winkelprijs: €39,–