34 jaar na vliegtuigkaping vlucht 847 is de verkeerde verdachte opgepakt

Toen Mohammed Ali Saleh vorige week werd opgepakt, ontstond er kortstondige opwinding in het nieuws. Autoriteiten op het Griekse eiland Mykonos, waar hij op vakantie was, zagen de 65-jarige Libanees namelijk aan voor de vliegtuigkaper Mohammed Ali Hamadi. Ali Hamadi was één van de kapers van vlucht 847 van de Amerikaanse maatschappij Trans World Airlines in 1985. Het betrof echter een vergissing: de man die werd aangehouden, droeg enkel een bijna identieke naam als die van de beruchte kaper. Wie is Mohammed Ali Hamadi, en waar heeft hij zijn beruchtheid aan te danken?

Pingpong rond het Middellandse Zeegebied

Op de ochtend van 14 juni 1985 vertrok vlucht 847 vanuit Athene naar Rome, met aan boord 139 passagiers en 8 bemanningsleden. De kapers begonnen hun actie kort na het opstijgen. Twee Libanese mannen hadden een pistool en twee handgranaten door de luchthavenbeveiliging van Athene gesmokkeld door ze in folie met glasvezel te wikkelen. Met behulp van deze wapens gijzelden de kapers de passagiers en dwongen ze de piloten om naar Beiroet te vliegen. Oorspronkelijk hadden er drie kapers mee moeten doen aan de actie, maar was geen ruimte meer op het vliegtuig voor de derde medeplichtige, Ali Atwa. Later werd Atwa alsnog gearresteerd door de Griekse politie en identificeerde hij de twee andere daders. Eén ervan was Mohammed Ali Hamadi.

Het vliegtuig stopte na enkele uren in Beiroet, de hoofdstad van Libanon. Aanvankelijk weigerde de luchtverkeersleiding het vliegtuig te laten landen, maar één van de piloten pleitte dat de kapers anders het toestel met hun handgranaten zouden opblazen. Op het vliegveld mochten 17 Amerikaanse vrouwen en twee kinderen het vliegtuig verlaten in ruil voor brandstof.

Nadat de 19 passagiers werden vrijgelaten, vertrok het vliegtuig om vervolgens weer in de Algerijnse hoofdstad Algiers te landen. Het vliegveld wilde aanvankelijk sluiten om de landing tegen te houden, maar de Amerikaanse president Ronald Reagan hoopte dat het conflict in Algiers kon worden opgelost. Hier werden 19 Amerikaanse vrouwen, een Amerikaans kind en drie mensen van een andere nationaliteit vrijgelaten. Na 5 uur in Algiers te hebben doorgebracht, vloog het vliegtuig weer terug naar Beiroet.

Eisen van de kapers

De eisen van de kapers waren dat de betrokkenen van een bomaanslag in 1983 op de Amerikaanse ambassade in Koeweit werden vrijgelaten. Hetzelfde gold voor 766 Libanezen die in een Israëlische gevangenis vastzaten. Ook wilden zij dat Israëlische troepen zich terugtrokken uit Zuid-Libanon. Tevens eisten ze een internationale veroordeling van Israël en de Verenigde Staten. Naar alle waarschijnlijkheid behoorden de kapers tot de politieke partij Hezbollah. Dit is een politieke partij en militante beweging in Libanon, bestaande uit sjiitische moslims met anti-Israëlische en anti-Amerikaanse sentimenten.

Robert Stethem

Onder de passagiers bevonden zich verscheidene Amerikaanse militairen, die regelmatig door de kapers geslagen werden. Nadat ze weer in Beiroet landden, stonden de kapers erop om met een functionaris van Amal (een andere sjiitische politieke partij uit Libanon) te spreken. Toen niemand verscheen, vermoordden de terroristen de 20-jarige marinier Robert Stethem op brute wijze. Vervolgens dreigden de kapers dat er over 5 minuten nog iemand zou sterven als er niet meteen aan hun eisen werd voldaan. Een functionaris van Amal verscheen niet veel later om te onderhandelen.

Tijdens de onderhandelingen eisten de kapers dat alle lichten van het vliegveld uit moesten. Vervolgens maakten ze van het donker gebruik om twaalf goed bewapende mannen van dezelfde organisatie het vliegtuig in te krijgen. Tevens smokkelden ze zeven Amerikaanse passagiers met joodse achternamen het vliegtuig uit naar een islamitische gevangenis van de organisatie in Beiroet. Dit maakte de situatie voor de Amerikaanse regering nog lastiger: er was nu een gijzeling binnen een gijzeling en de groep kapers werd groter.

Terug naar Beiroet

Het vliegtuig vertrok weer naar Algiers, waar de kapers nog eens 65 passagiers en vijf vrouwelijke cabinepersoneelsleden vrij lieten. De terroristen eisten dat hun medeplichtige Ali Atwa werd vrijgelaten, anders zouden de 8 Griekse inzittenden worden gedood. De Griekse autoriteiten gaven toe en stuurden Atwa op een vliegtuig naar Algiers.

De kapers keerden de volgende ochtend nogmaals terug naar Beiroet, ditmaal voor de laatste keer. Zij drongen erop aan dat aan hun eisen werd voldaan, anders zouden zij het vliegtuig naar een geheime locatie brengen en laten exploderen. Ze eisten ook een gesprek met Amalleider Nabih Berri, vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en het Rode Kruis en de ambassadeurs van Frankrijk, Spanje en Groot-Brittannië.

Vrijlating

Tegen de middag van 17 juni werden de 40 overgebleven passagiers uit het vliegtuig gehaald en in Beiroet gegijzeld. Eén hiervan werd vrijgelaten vanwege hartproblemen. De gijzeling hield nog stand tot 30 juni, toen Reagan en Libanese functionarissen de gevangenen door middel van onderhandelingen vrij wisten te krijgen. Zo garandeerde de Amerikaanse president onder andere dat er geen vergeldingen vanuit de Verenigde Staten of Israël zouden komen. De gegijzelden werden vervolgens vervoerd naar West-Duitsland waar zij aan medische onderzoeken werden onderworpen en eindelijk weer naar huis konden. In de loop van de volgende weken liet Israël meer dan 700 van de Libanese gevangen vrij, al geeft Israël aan dat de vrijlating geen verband hield met de gijzeling.

Twee jaar na het incident werd verdachte Mohammed Ali Hamadi opgepakt in West-Duitsland, waar hij tot 2005 in de gevangenis zat. De Verenigde Staten wilden dat de Duitse regering hem uitleverde maar dit gebeurde niet omdat West-Duitsland geen verdachten uitlevert aan landen die de doodstraf uitvoeren. Mohammed Ali Hamadi staat nog steeds op de opsporingslijst van de FBI, waardoor Mohammed Ali Saleh per vergissing werd opgepakt. De gijzelingsactie houdt zo na 34 jaar de gemoederen nog steeds bezig. De kaping van vlucht 847 resulteerde immers in de dood van één Amerikaanse marinier en bezorgde daarnaast alle betrokkenen een levenslang trauma. Mohammed Ali Saleh was echter slechts op vakantie en verder niets te maken met deze tragedie.

Bronnen:

• Time: Terror Abord Flight 847
• Photius: The Hostage Crisis
• New York The Sun: Thinking of Robert Stethem
• New York Times: “He’s pulled a grenade pin”
• LA Times: The Ordeal of flight 847

Afbeeldingen:

• Een Trans World Airlines Boeing 727-231, hetzelfde soort vliegtuig als vlucht 847 via Wikimedia Commons 
• 20-jarige marinier Robert Stethem die omkwam bij de kaping via Wikimedia Commons
• Vliegtuig in de lucht, door hafiznaveed via Pixabay