De mislukte verloving van koning Willem II en Charlotte van Wales

De Nederlandse koning Willem II stapte in 1816 in het huwelijksbootje met Anna Paulowna, de dochter van de Russische tsaar. Maar voordat dit koppel trouwde, was de toenmalige prins verwikkeld in een ongewenste verloving met een vrouw waar hij weinig voor voelde: Charlotte Augusts van Wales, kroonprinses van Engeland. Hoe kwam deze verloving tot stand en waarom werd deze beëindigd?

De vroege jaren van Willem II

Willem Frederik George Lodewijk werd geboren in Den Haag, op 6 december 1792. Na de uitroeping van de Bataafse Republiek in 1795 vluchtte zijn vader met zijn gezin naar Engeland. Hoewel het gezin een paar jaar later vertrok om aan het hof van de koning van Pruisen te verblijven, bleef Willem Frederik verbonden met het Britse eiland. In 1809 kwam hij dan ook terug om te studeren in Oxford, waarna hij in dienst trad bij het Britse leger. 

Ondertussen bereikte prinses Charlotte Augusta van Wales de huwbare leeftijd in Engeland. De prinses had een slechte relatie met haar vader, prinsregent George IV. Historici vermoeden dat George erg teleurgesteld was dat hij een dochter in plaats van een zoon had gekregen. Dit had gevolgen voor de manier waarop hij met Charlotte omging: ze leefde geïsoleerd van de buitenwereld en werd behandeld als een kind. 

Strategie van twee koningen

Willem Frederiks vader, de toekomstige koning Willem I, had als grootste doel om de macht van het huis Oranje te herstellen. De militaire opleiding van Willem Frederik was daar onderdeel van, maar ook een huwelijk met de Engelse kroonprinses zou hier volgens zijn vader nog wel eens goed bij kunnen helpen. Niet alleen Willem zag de voordelen van een huwelijksalliantie tussen Willem Frederik en Charlotte. Ook George was een grote voorstander, zeker toen Willem in 1813 met hulp van de Britten koning Willem I der Nederlanden was geworden. Wellicht hoopte hij via deze omweg toch een mannelijke troonopvolger te krijgen: in het huwelijkscontract dat in 1814 werd opgesteld, stond namelijk geschreven dat de eerste zoon die voortkwam uit het huwelijk tussen Willem en Charlotte de troonopvolger van Engeland zou zijn, en de tweede die van Nederland. 

Geen interesse

Hoe enthousiast beide koningen ook waren, hun kinderen hadden zelf absoluut geen interesse in het huwelijk. Willem Frederik vond Charlotte ongemakkelijk en apart, en wilde liever met een Duitse prinses trouwen. Charlotte vond de Nederlandse prins maar lelijk en onhandig, en bij hun eerste ontmoeting zou hij bovendien zoveel alcohol gedronken hebben dat hij een erg slechte indruk had gemaakt. Daarbij zou een huwelijk betekenen dat Charlotte naar Nederland zou moeten verhuizen, iets waar ze absoluut geen zin in had. Als het huwelijk door zou gaan, zou de prins zijn ‘kikkers’ maar in zijn eentje moeten bezoeken, zo schreef ze aan een vriendin. 

De korte verloving

Dat beide huwelijkskandidaten weinig voelden voor het voorgestelde huwelijk, was niet belangrijk voor de Engelse en Nederlandse koningen. De verloving zou plaatsvinden en George zette zijn dochter zwaar onder druk om met Willem Frederik in het huwelijk te treden. In een enigszins dramatisch gesprek – waarin Charlotte nog een keer huilend wegliep – stemde ze toe. Toch kreeg ze een paar dagen later haar twijfels, gesterkt door de mening van het Britse volk, dat volgens haar niet achter het huwelijk stond. Na enkele gesprekken tussen Willem Frederik en Charlotte ontstond er een discussie waarna de prins kwaad wegliep. Charlotte greep dit aan als reden om de verloving te beëindigen, tot woede van haar vader.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Een huwelijk met Leopold

Een wellicht opvallend vervolg van deze gebeurtenissen is de man waar Charlotte uiteindelijk wél mee trouwde in 1816. Dit was Leopold van Saksen-Coburg, die later bekend werd als Leopold I – de eerste koning van België. Historici betogen dat de twee een echt liefdeshuwelijk sloten. Dit maakt het des te tragisch dat Charlotte in het kraambed stierf na het bevallen van een doodgeboren kind in 1817.
In 1830 scheidde België zich af van Nederland, een pijnlijke gebeurtenis voor de Nederlandse koning Willem I. Bovendien maakte zijn gemeenschappelijke verleden met Leopold dit wellicht een extra bittere pil voor Willem Frederik. 

Hoe ging het verder met Willem Frederik?

Na de korte verloving met Charlotte, vocht Willem Frederik in 1815 mee in de Slag bij Waterloo. Het einde van het napoleontische tijdperk als gevolg van deze slag, kreeg een symbolische waarde in heel Europa. In Nederland kreeg Willem Frederik als gevolg van zijn rol in de slag de status van redder: hij kreeg paleis Soestdijk cadeau van het Nederlandse volk en trouwde met Anna Paulowna, de dochter van de Russische tsaar. In 1840 volgt Willem II zijn vader op als koning van Nederland. Onder zijn heerschappij vond ook het revolutiejaar 1848 plaats: in heel Europa ontstonden revoluties. Ook in Nederland moest Willem II zwichten voor de liberale oppositie en werd zijn macht flink ingeperkt door de nieuwe grondwet van de liberale Johan Thorbecke. Op 17 maart 1849 overleed de koning in Tilburg na een korte, maar invloedrijke regeerperiode.

BRONNEN

• Koninklijk huis: Willem II, koning (1792-1849)
• Kunst en cultuur: Vrouwen in het leven van Willem II – Charlotte 
• Britannica: William II
• Reinout Goddyn, Charlotte en Leopold: de liefdesbrieven van prinses Charlotte van Wales aan prins Leopold van Saksen-Coburg (2007).

AFBEELDINGEN

• Een jonge Willem Frederik: Unidentified painter, Public domain, via Wikimedia Commons
• Charlotte: George Dawe, Public domain, via Wikimedia Commons
• Huwelijk Leopold en Charlotte: by Robert Hicks, published by Nuttall, Fisher & Dixon, after William Marshall Craig, Public domain, via Wikimedia Commons.