Ingekleurde foto’s als tijdmachine, beelden uit de wereldgeschiedenis 1850–1960

De Eiffeltoren was  eigenlijk rood toen hij werd gebouwd. Abraham Lincoln had blauwe ogen. En de mannen die massaal zouden sneuvelen in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog zagen er net zo uit zoals de mannen van tegenwoordig. Toch staan we daar vaak niet bij stil. We herinneren ons het verleden meestal in zwart-wit.

We weten dat de wereld altijd even kleurrijk was als nu, maar omdat we het verleden van voor 1960 vooral kennen via zwart-witbeelden, lijkt het toch verder van ons af te staan. De Britse historicus Dan Jones en de Brazilliaans coloriste Marina Amaral brachten daar verandering in met hun boek De tijd in kleur. Beelden uit de wereldgeschiedenis 1850-1960. Ze maakten een selectie uit meer dan 10.000 archieffoto’s en voorzagen 200 historische zwartwitbeelden van heldere teksten en frisse kleuren. De oudste foto is  van 1850, de meest recente van 1959.

Ogen en uniformen historisch onderzocht

Amaral ging minutieus te werk bij het inkleuren. Pixel voor pixel, laagje voor laagje voegde ze pigment, schaduw en licht toe. Vaak moest ze eerst onderzoek doen naar hoe uniformen, landschappen en  bekende personen er in werkelijkheid uit hadden gezien.

Wereldgeschiedenis komt binnen

Het effect is verrassend en soms zelfs schokkend. Mensen, landschappen en de grote gebeurtenissen uit de periode 1850-1960 komen tot leven. Foto na foto voert je langs historische gebeurtenissen, oorlogen en revoluties. Van de Krimoorlog via de Tweede Wereldoorlog naar  de Koude Oorlog, van koningin Victoria tot Marilyn Monroe, van Wereldtentoonstelling tot waterstofbom.

De beelden vanuitgemergelde mannen uit het concentratiekamp zijn nog schokkender. Het joodse jongetje dat met zijn ouders  uit hun huis in het getto van Warschau wordt gedreven, kijkt in de camera. Zoals  een journalist van NRC Handelsblad over De tijd in kleur opmerkte: ‘Wij gaan niet terug in de tijd, die tijd komt zomaar, pats, bij ons.’

Dan Jones (1981) is een Brits historicus, journalist, tv-presentator en schrijver.  Marina Amaral (1994) is gespecialiseerd in het digitaal inkleuren van oude foto’s op een historisch verantwoorde manier. Eerder werkte ze ook aan projecten als ‘The faces of Auschwitz’. Meer over haar werk is te zien op een filmpje:

Dan Jones en Marina Amaral | De tijd in kleur. Beelden uit de wereldgeschiedenis 1850–1960 | Oorspronkelijke titel:  The Colour of Time. A New History of the World 1850–1960 | vertaling Alexander van Kesteren | gebonden, met leeslint, foto’s in kleur |  Uitgeverij Omniboek