Geschiedenis Magazine nr 2 van 2018

Hoe de kruisvaarders in 1187 Jeruzalem verspeelden

Mike Harmsen
Kruisvaarders veroverden eind 11de eeuw tot hun grote vreugde Jeruzalem, maar Saladin heroverde in 1187 de stad. Hij was een goed veldheer, maar was dat de oorzaak van de val van Jeruzalem? Of verspeelden de kruisvaarders voor altijd hun heilige stad vanwege hun vergaande onderlinge rivaliteit? Het bleven immers middeleeuwse ridders.

Naar de stembus. 5 veranderingen sinds de 19de eeuw

Ron de Jong
Geschiedenis Magazine vertelt vanwege de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen over stemmen-oude-stijl. Zo is het recht om je stem in het geheim uit te brengen één van de pijlers onder ons kiesstelsel, maar dit was tot 1896 anders. Kiezers moesten thuis de naam van hun kandidaat op een blanco stembiljet invullen en stopten dat op de dag van de verkiezingen in de stembus. Logisch dat allerlei mensen druk op hen uitoefenden, thuis of op weg naar de stembus en in de kroeg.

De Nederlandse revolutie van 1787

Olaf van Nimwegen
Nederland ging economisch achteruit na 1760 en de internationale macht werd minder. De marine presteerde onvoldoende in de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) en de zeehandel werd vrijwel lamgelegd. De patriottenbeweging, een los samenwerkingsverband van ontevreden regenten en politiek bewuste burgers, gaf stadhouder Willem V de schuld. Ze schreven hem af als politiek leider én als opperbevelhebber en bewapenden zich. Spannende vraag: welke kant kozen Willems militairen?

Religie in de Oudheid: geloofden mensen in hun goden?

Inger Kuin 
Griekse godenbeelden zijn van spierwit marmer, iedereen in de Oudheid geloofde in godheden als Zeus en Athena en bijgeloof en magie waren wijdverbreid. Of toch niet? Geschiedenis Magazine heldert drie veelvoorkomende misverstanden over antieke religie op, als voorproefje van haar nieuwe boek Leven met de goden.

Spraken de doden van WO I?

Bert Schaafsma
De sfeer van dood en verderf aan het front van de Eerste Wereldoorlog deed mensen zoeken naar een rechtvaardiging. Wat is de zin van dit alles? Hoe kan het dat God door beide strijdende partijen wordt aangeroepen? Thuis spraken de kerken mee in het nationalistische koor, maar aan het front voelden soldaten zich slecht begrepen door de religieuze leiders. En hun familie ook. Maanden wachtten ze op nieuws, om alsnog bericht te krijgen dat hun dierbare was overleden. Sommigen konden niet leven met die gedachte en zochten in seances contact met de gestorvene.

Waarom maken de Belgen geen verzetsfilms?

Bas Kromhout 
In Nederland is het verzet in de Tweede Wereldoorlog haast onaantastbaar. Er komen aan de lopende band boeken en films uit over spectaculaire verzetsacties, over de motieven van verzetsmensen en de diversiteit van het verzet. In België niet. Het is een opvallend verschil. In Vlaanderen hebben verzetsmensen zelfs lange tijd een negatief imago gehad. Hoe kon dit gebeuren?

Knokken met de nazi's in Kerkrade

Jan Brauer
Dinsdagavond 14 februari 1933 marcheren zo’n 70 nazi’s in uniform over de Nieuwstraat in Kerkrade, die de grens vormt met het Duitse buurdorp Herzogenrath. Ze lopen ana de Duitse kant van de straatr. Aan de Nederlandse kant roept voor een café de 21–jarige taxichauffeur Joseph Radermacher gekscherend ‘Heil Moskou’. Een twintigtal nazi’s stormt gewapend met gummiknuppels op Radermacher af. Die vlucht en wordt klemgezet, zo’n twintig meter van de grens op Nederlandse bodem...

Lees in Geschiedenis Magazine hoe dit afliep. 

Dit nummer thuis ontvangen? Profiteer voor donderdag 15 februari van deze aanbieding!

1 jaar Geschiedenis Magazine van € 64,50 voor slechts € 37,50 + cadeaus!

Proefabonnement (2 nummers) voor slechts € 9,50

De Chinezenmoord in Batavia

Tristan Mostert en Anne van der Veer
Jan Pieterszn Coen wist het al: zonder de vele Chinese handelaren, ambachtslieden en
winkeliers wordt het niks met de economie van Batavia. Hij verwelkomde hen dan ook
met open armen, net als de gouverneurs-generaal die hem opvolgden. Tot in 1740
tijdens een Chinese opstand zowat de hele Chinese gemeenschap van zo’n 8000 zielen
in de stad over de kling werd gejaagd – door angstige Hollandse kolonisten. Die 'Chinezenmoord' krijgt nu steeds meer aandacht in Indonesië, waar de Chinezen ondanks of juist dankzij hun economische sleutelpositie tot voor kort een beetje met de nek werden aangekeken.

Gaat het Westen (weer) ten onder?

Addie Schulte
De bestseller De ondergang van het avondland (1918) van de Duitse denker Oswald Spengler is pas kort geleden voor het eerst in het Nederlands vertaald. Wel lazen mensen hier het destijds in het Duits en is er volop over gediscussieerd, net als nu weer. Het is en was een controversieel boek, omdat Spengler een uitgesproken Duitse nationalist was, die zijn land een grote toekomst voorspelde. Die boodschap sloeg aan in het ontredderde Duitsland na de Eerste Wereldoorlog maar werd natuurlijk verdacht door wat de nazi's ervan gemaakt hebben. Spengler ontmoette Hitler ook. Was hij zélf soms een nazi?

Van Romeinen tot Germanen

Herman Clerinx
Het einde van het Romeinse Rijk in onze streken, daar hebben we nauwelijks geschreven teksten over. Voor historici blijft dit een donkere periode, maar recente vondsten van Romeinse munten helpen ons om deze tijd toch te reconstrueren. Oudheidkundigen hebben heel lang aangenomen dat Rome noodgedwongen zich snel bij de invallen van de Germanen in het noorden had neergelegd. Het beeld was dat de Romeinen al blij waren dat ze hun eigen Italië en het rijke zuiden van Gallië nog konden verdedigen maar het noorden grotendeels opgaven. Recente muntvondsten uit de Beneden-Rijngebied lijken dat beeld echter tegen te spreken. Ze laten zien dat Rome in de 5de eeuw zijn gezag over het noorden niet zomaar aan de Germanen prijs gaf.

De bunker van Seyss-Inquart in Apeldoorn

Machlien Vlasblom
In 1948 ging in Apeldoorn een opwindend museum open: het was de gerestaureerde ondergrondse bunker die speciaal was gebouwd voor rijkscommissaris Seijs-Inquart. Zijn kantoor zat namelijk na 1943 in Apeldoorn, samen met veel andere regeringsinstanties (want dat vonden de nazi's veiliger dan in Den Haag). Het museum trok meer dan een half miljoen bezoekers. Hoe is dit mogelijk? De bunker valt immers in dezelfde categorie als de muur van Mussert bij Lunteren of het geboortehuis van Hitler in het Oostenrijkse Braunau: het is fout dadererfgoed.

Magische Middeleeuwse miniaturen

Micha Leeflang 
Kom naar de Geschiedenis Magazine Live dag, op 14 april in Museum Catharijneconvent Utrecht. U krijgt dan boeiende lezingen, een gratis lunch én gratis toegang tot de tentoonstelling Magische Miniaturen. In dit nummer geeft conservator Micha Leeflang alvast een voorproefje van de betoverende middeleeuwse wereld vol wonderlijke figuren, dieren en bijzondere verhalen uit de mooiste Zuid-Nederlandse miniaturen.

De Boerenbruiloft van Bruegel 450 jaar

Francis Boer
Wie is de bruidegom op De Boerenbruiloft? En waarom kijken alle mensen op dit schilderij naar de papkommen die binnen worden gebracht? Dat lijkt heel logisch: Bruegel schilderde tochi moralistische lessen over het laag-bij-de-grondse gulzige boerenleven?