Geschiedenis Magazine nr 2 van 2019

Dit nummer kwam uit op 1 maart 2019.

Nog geen abonnee? Zorg dat je alle komende nummer thuis ontvangt, abonneer direct!

Zo werd Willem III de allerrijkste van de Republiek

Prins Willem III was als jongen allesbehalve rijk. In het Stadhouderloos Tijdperk stond hij onder curatele en kreeg hij een karige toelage van de regenten. Het tij keerde echter in het chaotische Rampjaar 1672. Toen de Republiek werd aangevallen was de Oranjeprins onmisbaar als samenbindende figuur. Hij werd benoemd tot stadhouder en kapitein-generaal. Later werd hij ook koning van Engeland. De inkomsten uit ambten en buitgelden stroomden binnen. Burgers en regenten in de Republiek waren welvarend, maar Kees Zandvliet heeft het uitgezocht: rijker dan Willem was niemand in de 17de en 18de eeuw.

De bed-in van John Lennon en Yoko Ono, 1969

Weet je het nog, John Lennon van de Beatles en zijn vrouw Yoko Ono in lieve witte pyjama’s met bloemen- en fruitmanden in bed? Posters op de ramen en muren, met slogans als Bed Peace en Hair Peace (ook Lennon had lang haar en liet zijn baard staan). Vijftig jaar geleden hielden ze zo vorstelijk audiëntie in het Hilton Hotel in Amsterdam. Doel: de weredlvrede bevorderen. Met hun bed-in wilden ze de democratische protestmethode van die jaren, de teach-in en sit-in, tot een hoogtepunt voeren. Hoewel... hoe nieuw was de bed-in eigenlijk?  

De tragische tsaar Alexander II

Een enorme knal doorbrak in 1880 de winterse stilte van St Petersburg. De Gele Eetzaal van het Winterpaleis was het doelwit van een terroristische aanslag. De schade was immens: muren waren gescheurd, kroonluchters naar beneden gestort en de gasverlichting was uitgevallen. Twaalf soldaten van het bewakingsdetachement lagen dood onder het puin, maar tsaar Alexander II was ongedeerd. Dit was al de vijfde aanslag op zijn leven en zonder twijfel de brutaalste. Dat terroristen in staat bleken om het epicentrum van de Russische monarchie aan te vallen, demonstreerde niet alleen hoe laks de bewaking was. Het maakte ook duidelijk hoe zeer men in sommige kringen van deze monarchie af wilde. Maar waarom? Alexander was juist bezig met hervormingen.

BREXIT- Engeland kwam na iedere breuk met Europa terug

De Brexit staat gepland op 29 maart, maar wordt het uitgesteld? Of houdt het Verenigd Koninkrijk een nieuw referendum over het Britse lidmaatschap van de Europese Unie? Op het moment dat politiek analist en historicus Ivo van de Wijdeven zijn artikel schreef, was dit nog onzeker. Wel zeker is dat een meerderheid in 2016 voor het verlaten van de Unie stemde. Het zou niet de eerste keer zijn dat de Britten afscheid nemen van het Europese vasteland. Denk aan hun weigering in 1957 mee te doen met de Europese Economische Gemeenschap (EEG), maar er zijn meer voorbeelden. Ze keerden in het verleden echter telkens weer terug. Wat dreef hen? Geschiedenis Magazine loodst u in vogelvlucht langs deze eeuwenoude knipperlichtrelatie.

Wie was nu de uitvinder van de boekdrukkunst?

Wie de boekdrukkunst heeft uitgevonden? Dat weten we wel: de Chinezen. En in Europa was het Johannes Gutenberg in Mainz. Maar in de 19de eeuw wilden ze daar in Haarlem niet aan. Er bestond in die nationalistische tijd een enorme behoefte aan bewijzen voor een groots en lang nationaal verleden. Als een land met middeleeuwse documenten meende te kunnen  aantonen dat bijvoorbeeld de boekdrukkunst er was uitgevonden, gaf dat enorm prestige, en dat onderstreepten stadsbesturen met mooie standbeelden. Zo kwam er in Mainz een beeld voor Gutenberg. Haarlem zette een nieuw beeld neer voor Laurens Janszoon Coster. En Brugge deed mee met een eigen kandidaat.

Lakei bij Willem V

Geen regent, adellijke familie of Oranje-stadhouder kon zonder bedienden. Vooral een aanstelling aan het hof was gewild: hier kon je meer verdienen en beter carrière maken. Stadhouder Willem V was een tamelijk genereuze werkgever die ook pensioenen betaalde en bedienden uit de brand hielp als de nood aan de man kwam. Esther Schreuder vond bij haar onderzoek naar twee zwarte bedienden aan het hof van Willem V in onder andere de Koninklijke Verzamelingen en het Nationaal Archief allerlei gegevens over de ‘domestiquen’.

De Hongerwinter

Wie overleed in de Hongerwinter moest soms wel drie tot vijf weken wachten op een begrafenis. Samen met de toegenomen sterfte zorgde het grote tekort aan brandstof, materialen en vervoermiddelen begin 1945 voor een grote achterstand in begrafenissen. Heel West-Nederland kampte met dit probleem.

Oudheid: Pompeii

Nieuwe vondsten in Pompeii bevestigen dat mens noch dier op tijd kon wegkomen toen de Vesuvius in het jaar 79 uitbarstte. De opgravingen blijven fascineren. Archeologen ontdekken nog steeds iets nieuws en er komen jaarlijks miljoenen toeristen. Maar hoe lang kan het nog?

Nog geen abonnee? Zorg dat je alle komende nummer thuis ontvangt, abonneer direct!