Geschiedenis Magazine nr 5 van 2022

***Geschiedenis Magazine is partner van IsGeschiedenis***

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 14 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 juli, dan krijg ook jij dit nummer thuis!

Ja graag  Ik geef Geschiedenis Magazine cadeau 

De val van het Romeinse Rijk

Sven Meeder

Op de laatste dag van het jaar 406 staken Bourgondiërs, Vandalen, Sueven en Alanen de bevroren Rijn over, wat het begin van het einde betekende voor het glorieuze West-Romeinse Rijk. Historici leggen nog steeds een verband tussen deze stammen en het einde van het Rijk, maar heel anders dan vroeger. De ‘barbaarse’ volkeren troffen geen florerende Romeinse samenleving aan die ze vervolgens ten gronde richtten. De eerste haarscheurtjes in de structuur van het machtige Romeinse rijk ontstonden al veel eerder…  

Rol Soekarno tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië 

Henk Schulte Nordholt

Toen de Japanse legers in 1942 Nederlands-Indië veroverden, werden ze in eerste instantie door veel Indonesiërs binnengehaald als de bevrijders van Azië. Vol optimisme boden gematigde politieke nationalisten de Japanse bevelhebber een ontwerpgrondwet voor een onafhankelijk Indonesië aan. 

Hiervan kwam voorlopig niets terecht, het autoritaire Japanse bewind duldde geen inspraak. Wel werden de nationalistische leiders Soekarno, Hatta en Sjahrir, die door de Nederlandse koloniale overheid gevangen waren gezet, in vrijheid gesteld. Soekarno en Hatta namen het aanbod aan om adviseur te worden. Vooral Soekarno kreeg hier later bittere verwijten over.

De Bloedbruiloft 1572  

Rosanne Baars 

Zomer 1572,  Franse edelen trokken vanuit het hele koninkrijk naar Parijs voor het huwelijk tussen de katholieke prinses Margaretha van Valois en de protestantse edelman Hendrik van Navarra, de latere Hendrik IV. Frankrijk werd al tien jaar geteisterd door godsdienstoorlogen en de verbintenis moest de religies verzoenen. Op 24 augustus, de dag van Sint Bartholomeus, lagen de straten echter bezaaid met duizenden lijken. Wat was er gebeurd? En welke gevolgen had de Bartholomeusnacht voor de Nederlandse opstand? Lees het in het komende nummer van Geschiedenis Magazine.

Prins Maurits redt Bergen op Zoom, 1622

Arjan Nobel

Op 18 juli 1622 belegerden de Spanjaarden Bergen op Zoom. Er volgde een zomer met hevige beschietingen, bloedige gevechten en talloze doden. Uiteindelijk wist prins Maurits de stad op 3 oktober te ontzetten. Het beleg leeft tot de dag van vandaag voort in een van de bekendste geuzenliederen: ‘Merck toch hoe sterck’. Al zagen niet alle bewoners de redding als een bevrijding...  

Moskou, 1922: het allereerste Sovjet-showproces 

Marc Jansen

Dictator Stalin werd er berucht door: de showprocessen tegen zogenaamde vijanden van het volk in de jaren 1930. Er gingen grootscheepse propagandacampagnes mee gepaard, en de straffen waren draconisch. Precies hetzelfde gebeurde bij de minder bekende rechtszaak die al in 1922 tijdens Lenins bewind maandenlang de Russische voorpagina’s beheerste: lees alles over het allereerste Sovjet-showproces in het komende nummer van Geschiedenis Magazine.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 14 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 juli, dan krijg ook jij dit nummer thuis!

Ja graag  Ik geef Geschiedenis Magazine cadeau 

Hoe de Romeinse keizer Claudius aan de macht kwam

Martijn Icks

Volgens de antieke bronnen werd Claudius door zijn tijdgenoten als zwakzinnig gezien, omdat hij mank liep, stotterde en kwijlde. Wellicht had hij juist daarom als enige familielid het schrikbewind van zijn neef Caligula overleefd. De Pretoriaanse garde benoemde hem tot keizer nadat Caligula was vermoord. Misschien in de hoop dat hij een plooibare marionet zou zijn. Claudius bleek echter een bekwame bestuurder, maar toch was dit een keerpunt in de geschiedenis van Rome: het was namelijk de eerste maal dat niet de senaat, maar het leger bepaalde wie het keizerlijke purper mocht dragen. 

Jaagde de man alleen?

Alexander van de Bunt

Volgens het clichébeeld van de prehistorie jaagt de man op groot wild en blijft de vrouw thuis achter om voor de kinderen te zorgen en in de buurt voedsel te verzamelen. Dit beeld stamt uit de 19de-eeuw, de bakermat van de moderne archeologie maar ook een tijd waarin de ingesleten Bijbelse rolpatronen werden geprojecteerd op de prehistorie.

Vanaf 1970 veranderde de archeologie en blijkt de realiteit van de prehistorische mens aanzienlijk veelzijdiger. Recente ontdekking wijzen erop dat vrouwen machtige posities konden bekleden als stamhoofd, profetes of genezeres. Archeoloog Alexander van de Bunt bespreekt de laatste stand van zaken in het komende nummer van Geschiedenis Magazine en waarschuwt: “Verrassende ontdekkingen moeten niet tot nieuwe generaliserende clichés leiden.”

Cholerapandemie 19e eeuw zet medische wedloop in gang 

Antoinette (Tonja) van der Kuyl

In 1832 werd Nederland bedreigd door een cholera-pandemie. De regering nam maatregelen, zoals een quarantaineplicht voor schepen afkomstig uit plaatsen waar cholera heerste. Ook werden er in de grotere steden choleraziekenhuizen ingericht en medicijnvoorraden aangelegd. Onderling probeerden dokters elkaar de loef af te steken met hun eigen ‘patiënt zero’. Mensen beter maken konden ze echter niet, integendeel: ze maakten het erger. En toch was er wel sprake van voortschrijdend medisch inzicht.

Hongeroproer in de middeleeuwen

Jelle Haemers

Gebrek aan graan en handelaren die woekerprijzen rekenden voor brood of meel… in de middeleeuwen kwam het geregeld voor. Het stadsbestuur zou regulerend kunnen optreden, maar deed dat niet altijd. Soms kwam het dan tot een oproer. Vroeger dachten we altijd dat die spontaan ontstonden en dat vooral vrouwen eraan meededen. Zij moesten immers zorgen dat er eten op tafel kwam. Is dit feit of fictie? Lees het in het komende nummer van Geschiedenis Magazine. 

Watergate-schandaal 1972 

Eduard van de Bilt

Op 17 juni 1972 betrapte de politie vijf inbrekers in de kantoorsuite van de Democratische Partij in het Watergate-complex in Washington DC. De inbrekers installeerden afluisterapparatuur in de suite die diende als hoofdkwartier voor de verkiezingscampagne in november dat jaar. Uit gevonden adresboekjes bleek dat enkele inbrekers contact hadden met een ‘adviseur’ van de zittende president, de Republikein Richard M. Nixon. Die ontkende ook maar iets van de inbraak geweten te hebben. Hoewel Nixon wel degelijk vuile handen had, werd hij toch herkozen in november 1972. Hoe zat het ook weer met Deep Throat, de Nixon-tapes en de ‘impeachment’ die niet doorging?

Eeuwenlange verdeeldheid Cyprus

Ivo van de Wijdeven 

Op 20 juli 1974 landden Turkse militairen aan de noordkant van Cyprus. In korte tijd veroverden ze meer dan een derde van het eiland. Aanleiding voor de invasie was een door Athene aangespoorde -mislukte - coup die het onafhankelijke eiland met Griekenland had moeten verenigen. Onder toezicht van de VN kwam er een wapenstilstand. Cyprus is sindsdien in tweeën gedeeld en hereniging is niet in zicht. Lees in Geschiedenis Magazine over de historische wortels van dit voortdurende conflict. 

De terechtgestelde kruimeldief van 16 jaar

Elwin Hofman

Franse rechtbanken gingen er in de 18de eeuw van uit dat iedereen die terecht stond, op dezelfde manier moest worden behandeld (op enkele formele privileges voor edellieden na). Maar de praktijk was een stuk weerbarstiger dan het ideaal. De rechters maakten wel degelijk uitzonderingen, zoals een jongen van zestien merkte, die een jurk en een rok had gestolen. 

En ook

- Onkruid Heermoes nekt boeren in nieuwe Wijdewormer (17e eeuw) 
- De waarheid over de gruwelen van het slavenschip
 

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 14 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 14 juli, dan krijg ook jij dit nummer thuis!

Ja graag  Ik geef Geschiedenis Magazine cadeau