Geschiedenis Magazine nr 1 van 2023
*** IsGeschiedenis is partner van Geschiedenis Magazine ***
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 26 januari.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 januari, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
JA GRAAG IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
De iconische slag bij Nieuwpoort, 1600
Mike Harmsen
Het zeeroversnest Duinkerken uitschakelen, dat was de bedoeling toen stadhouder Maurits in de zomer van 1600 met het leger van de Republiek der Nederlanden naar Nieuwpoort trok. Hij wilde de stad aan de monding van de rivier de IJzer belegeren en vandaar uiteindelijke Duinkerken belagen.
De expeditie liep voorspoedig. Tot Albrecht, landvoogd van de Spaanse Nederlanden, met zijn leger de Staatsen afsneed van Oostende, de enige stad in de buurt die in handen was van de Republiek. Nu was Maurits afgesloten van zijn eigen land, én in vijandelijk gebied... zijn grootste vrees, een veldslag, was nu onvermijdelijk.
Joodse kleermaker overleeft Auschwitz door zijn vakmanschap
Dirk Verhofstadt
In 1905 werd Ide Leib Kartuz geboren in Plawno, in een deel van Polen dat toen ingelijfd door Rusland. Na de lagere school volgde hij een opleiding als kleermaker. De discriminatie, het toenemende antisemitische geweld en de belabberde sociaaleconomische situatie deden veel jongeren uit dit deel van Rusland besluiten om te emigreren. Ook Kartuz vertrok. Hij vestigde zich in 1929 in Antwerpen en trouwde. Het ging hem goed tot de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Zijn gezin werd uitgemoord in Auschwitz, zelf overleefde hij ternauwernood: als kleermaker in dienst van de nazi’s.
De kleine IJstijd: januari 1823 koudste maand ooit gemeten
Adriaan de Kraker
Twee eeuwen geleden was de gemiddelde temperatuur in Nederland in januari zeven graden onder het vriespunt. Kouder is hier nooit gemeten. Het is misschien moeilijk voor te stellen gezien de huidige opwarming van de aarde, maar de periode die we de Kleine IJstijd noemen, ligt niet zo ver achter ons. Deze begon in de middeleeuwen en ging door tot in de 19de eeuw. Adriaan de Kraker, historisch geograaf gespecialiseerd in de geschiedenis van het klimaat, neemt ons mee terug naar de tijd dat er in de winter maandenlang sneeuw lag.
Vergeten verhaal: het geweld van de 18e-eeuwse patriotten
Dirk Alkemade
28 juni 1787, een gewapende patrouille van de Patriotten hield Wilhelmina van Pruisen bij Goejanverwellesluis tegen. Ze was op weg naar Den Haag om de macht van haar man stadhouder prins Willem V Willems te herstellen. Radicale patriotten wilden een grondige hervorming van het politieke systeem, maar konden ze ook een vuist maken? Er heerst breed het idee van niet. Het militaire optreden bij Goejanverwellesluis is dan wel de bekendste gebeurtenis uit de 18de eeuw, tegelijkertijd wordt die als uitzondering gezien. De patriotse revolutie zou vrijwel geweldloos zijn verlopen en gewapende patriotten speelden alleen maar soldaatje. Dit beeld klopt niet, betoogt Patriottenexpert Dirk Alkemade in het komende nummer van Geschiedenis Magazine.
Koningin Eleonore van Aquitanië (1122-1204)
Frank Tang
Eleonore van Aquitanië, koningin van Frankrijk en vervolgens Engeland, moet wel de beroemdste vrouw uit de 12de eeuw zijn. Rond haar hebben zich talloze mythes en legendes gevormd. Gold ze tijdens haar leven als een toonbeeld van zedeloosheid, onze tijd heeft haar tot een boegbeeld van middeleeuws feminisme gemaakt. Waar komt deze reputatie vandaan?
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 26 januari.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 januari, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
JA GRAAG IK GEEF GESCHIEDENIS MAGAZINE CADEAU
Wat heeft de VOC met Taiwan te maken?
Ivo van de Wijdeven
Onder aanvoering van Xi Jinping streeft de Volksrepubliek China steeds nadrukkelijker naar hereniging met Taiwan. Xi vindt het een afvallige provincie die op termijn - goedschiks of kwaadschiks – weer bij de rest van China zal horen. Maar Taiwan wil niet aan de leiband van China lopen. Sinds het einde van de Chinese Burgeroorlog (1922-1949) vormt het samen met drie eilandengroepen de Republiek China. De wortels van dit conflict reiken tot ver in het verleden. Geschiedenis Magazine gidst je met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van Taiwan en staat stil bij de rol van de Nederlandse VOC.
Missionaris Bonifatius’ doorbraak bij de Saksen
Herman Clerinx
1300 jaar geleden kapte missionaris Bonifatius een heilige eik die door de Saksen was gewijd aan hun dondergod Donar. Bonifatius ‘bewees’ hiermee dat zijn christelijke god sterker was dan hun goden en bereikte zo een doorbraak in zijn bekering van dit ‘heidense volk’. Dit verhaal komt uit de biografie van Bonifatius die priester Willibald van Mainz een aantal jaar later schreef.
Klopt het verhaal wel?
De wrede reputatie van de Perzische koning Xerxes
Mathieu de Bakker en Janric van Rookhuijzen
Xerxes is in het westen de bekendste Perzische vorst uit de oudheid. Dit komt zonder twijfel door films als 300 (2006) en Rise of an Empire (2014) die de Perzische invasie van Griekenland in 480-479 v.Chr. tot onderwerp hebben. Nog altijd geldt hij als een agressieve, grillige, wrede en maniakale tiran, iemand die roekeloze en arrogante besluiten nam en megalomane karaktertrekken had. Geschiedenis Magazine bekijkt welke bewijzen daarvoor zijn.
Acht vergeten maanden uit de vergeten Russische geschiedenis, 1917
Ivo van de Wijdeven
Rusland omvormen tot een modern democratisch land: dat was het doel van de Voorlopige Regering die na de Februarirevolutie in 1917 aantrad. Aanvoerder Aleksandr Kerenski stond voor een enorme uitdaging. Russische legers vochten aan het oostfront in de Eerste Wereldoorlog, de bevolking was arm en ontevreden, de radicale bolsjewieken roerden zich. Kerenski had veel krediet, maar verspeelde dit binnen enkele maanden. Wat gebeurde er in die acht vergeten maanden uit de Russische geschiedenis?
De deurwaarder uit Harlingen die niet in Copernicus geloofde
Richard Ridderinkhof
Gerechtsdeurwaarder Egbert Kuipers te Harlingen sloeg in 1930 een bod af van maar liefst 2000 gulden voor zijn zelfgemaakte planetarium. Dat was dan ook heel bijzonder: bij Kuipers draaide de Zon om de Aarde in plaats van andersom, hoewel dit laatste al in de 16e eeuw door Copernicus was vastgesteld. Copernicus kreeg veel kritiek uit religieuze hoek, maar Egbert Kuipers was niet religieus gedreven. Op basis van zijn eigen nauwkeurige waarnemingen was hij tot de conclusie gekomen dat het stelsel van Copernicus niet klopte. Met zijn planetarium zou hij wel eventjes de gevestigde wetenschap ontmaskeren…
Hulp aan ‘gevallen vrouwen’ 19e eeuw
Laura van Hasselt
Een stelletje deftige heren richtte in 1846 de Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen op. Voor de helderheid: dat ging dus om het ‘redden’ van prostituees. De vereniging opende naast een doorgangshuis aan de Amsterdamse Bloemgracht ook een opvanghuis in de Betuwe, prettig ver weg van de verleidingen van de grote stad.. Laura van Hasselt, die als researcher bij het televisieprogramma Andere Tijden en bij het Amsterdam Museum heeft gewerkt, doet in het komende nummer verslag van de ‘opbeuringspogingen’.
En ook
Gouden Eeuw-kenner houdt de bloeiperiode van de Republiek tegen het licht
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 26 januari.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 januari, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
Wilt u dit nummer nabestellen?
Of direct een abonnement nemen?
Of dit nummer in de winkel kopen?
