Geschiedenis Magazine nr 1 van 2025

In nummer 1 van 2024:

Bloed en Spelen in het Colosseum
De beroemdste vrouw van Amerika, 1917
Wie waren ‘Hitlers mensen’?
De twee gezichten van Jacoba van Beieren
Het bedenkelijke succesverhaal van Krupp
‘Draken bestaan! Ik heb ze zien vliegen!’
Persmuskiet Abraham Kuyper
‘Keizer Karel, u die over de armen waakt’
Culinaire rubriek: tomaat in de oer-Hollandse keuken
Het megarijke graf van koning Rædwald

En meer…

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 23 januari.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 9 januari, dan krijg ook jij dit nummer thuis!

Neem een abonnement op Geschiedenis Magazine

Bloed en Spelen in het Colosseum

Eric Moormann

Geen enkele bezoeker van Rome kan er omheen: het Colosseum. Het is er altijd een gekrioel van toeristen en wee degene die zonder vergunning probeert hier gids te spelen. En dan zijn er ook de fake gladiatoren die proberen de aandacht van de omstanders te trekken. Iconisch is het gebouw om allerlei redenen. Het is groot en indrukwekkend, relatief goed bewaard en dient als voorbeeld voor stadions en stierenvechtersarena’s in de hele wereld. Soms vinden er grote spektakels plaats. Maar waarom werd het neergezet en wie betaalde dat? Daarvoor moeten we naar de eerste eeuw, toen Vespasianus keizer werd.

De beroemdste vrouw van Amerika, 1917

Bert Schaafsma

Jeannette Rankin heeft in 1917 een primeur: ze wordt als eerste (en enige) vrouw geïnstalleerd in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Voor even is ze de beroemdste vrouw in Amerika. ‘The Lady from Montana’ wordt overweldigd door vele telegrammen en aandacht van journalisten: haar kledingstijl, de kleur van haar haar en haar loopbaan, zo was ze ooit naaister, worden opgehemeld. Ze krijgt huwelijksaanzoeken en een tandpastafabrikant biedt 5000 dollar om haar lachende gezicht te mogen fotograferen voor een advertentie. Haar eerste stem brengt ze uit in dé brandende kwestie van dat moment: of de Verenigde Staten moeten deelnemen aan de ‘Grote Oorlog’ die in 1914 begonnen is. Wat kiest Rankin?

Wie waren ‘Hitlers mensen’?

Ivo van de Wijdeven

Je zou denken dat de inmiddels 78-jarige historicus Richard Evans na het schrijven van een gezaghebbende trilogie over het Derde Rijk wel een beetje klaar is met de nazi’s. Maar nu is daar Hitlers mensen, waarin hij op zoek gaat naar het antwoord op de ogenschijnlijk simpele vraag: wie waren dat? Opvallend: ook al hebben de nazi’s de ergste misdaden begaan, Evans vindt ze geen psychopaten, gangsters of randfiguren. Ivo van de Wijdeven sprak met hem.

De twee gezichten van Jacoba van Beieren

Dick de Boer

Het leven van gravin Jacoba van Beieren (1401-1436) is een aaneenschakeling van dramatische gebeurtenissen, waarbij mannen haar als een machteloze pion over het schaakbord van de dynastieke politiek schoven. Meestal kon ze weinig anders dan zich hierbij neerleggen. Toch bleek recent dat ze haar frustratie over haar machteloosheid wel degelijk omzette in daden. Met ijselijke gevolgen: ze stuurde huurmoordenaars op haar vijanden af.

Het bedenkelijke succesverhaal van Krupp

Ruud Stevens

De geschiedenis van de Duitse staalproducent Krupp staat symbool voor de economische en militaire opkomst van Duitsland in de tweede helft van de 19de eeuw. De wapens uit de Krupp-fabrieken vonden internationaal gretig aftrek, maar vooral het Duitse leger was een grote klant. Hoe een bescheiden bedrijfje in het Ruhrgebied uitgroeide tot een van de grootste en belangrijkste ondernemingen van Europa.

Neem een abonnement op Geschiedenis Magazine

‘Draken bestaan! Ik heb ze zien vliegen!’

Rienk Vermij

Eenhoorns, basilisken, sirenes, voor middeleeuwers waren het gewone dieren. Wetenschappers wezen in de 16de eeuw sommige van die verzonnen wezens naar het rijk der fabelen, maar bleven andere nog lang serieus nemen. We nemen in dit artikel de draak onder de loep. De draak was al bekend uit de antieke mythologie en hij is ook prominent aanwezig in het Bijbelboek Openbaringen. Hij figureerde in legenden, epen en ridderromans; oorlogsvaandels en schepen werden versierd met drakenkoppen. Hij bestond echt, dat was lange tijd zeker. Mensen zagen ze immers vliegen, in de Alpen bijvoorbeeld.

Persmuskiet Abraham Kuyper

Johan Snel

Abraham Kuyper (1837-1920) kennen we als de oprichter en leidsman van de antirevolutionaire partij en invloedrijk premier tussen 1901 en 1905. Hij is bekend als stichter van de Vrije Universiteit en als meervoudig hoogleraar. Wat we minder beseffen: hij was meer dan een halve eeuw bovenal journalist.

‘Keizer Karel, u die over de armen waakt’

Jan van Doren

Het is een wijdverbreid idee dat het leven in de vroege middeleeuwen onbarmhartig hard was voor mensen aan de onderkant van de samenleving. Haaks erop staat de werkelijkheid: veel vooraanstaande Karolingische lieden bekommerden zich in de 8ste en 9de eeuw wel degelijk om de sociaal en economisch zwakkeren.

Culinaire rubriek: tomaat in de oer-Hollandse keuken

Charlotte Kleyn

Bloemkool en aardappelen, maar ook spinazie en konijn: dat zijn vertrouwde ingrediënten voor de oer-Hollandse pot. Toch kwamen ze hier van oorsprong helemaal niet voor. Culinair historicus Charlotte Kleyn zoekt uit hoe ze hun weg vonden naar de Nederlandse keuken én hoe die oude recepten smaakten. Deze keer: de tomaat.

Het megarijke graf van koning Rædwald

Herman Clerinx

Rond 600 kwam in het Engelse rijkje East-Anglia ene Rædwald als koning aan de macht. We weten dat hij zich heeft laten dopen maar dat zijn achterban, waaronder zijn vrouw, liever de Germaanse goden bleef aanbidden. En Rædwald zelf? Het beroemde graf bij Sutton Hoo waar hij waarschijnlijk lag, is één grote getuigenis van zijn ware overtuiging.