Geschiedenis Magazine nr 5 van 2025
Met in dit nummer o.a.:
- De desastreuze Java-oorlog | 1825-1830
- Bomaanslag op Greenpeace-schip Rainbow Warrior
- Barbarijse piraten roven mensen in Engeland en IJsland | 17e eeuw
- De Generaliteitslanden telden niet mee
- Roosevelts visie: Amerika als internationale vredesmacht
- De werkende vrouw in het oude Rome
- Unieke overal op deportatietrein naar Auschwitz
- De misdaden van de Sicherheitspolizei
- Madame l’Ambassadrice
- Asielzoekerscentra in de Nederlandse Republiek
- Culinaire rubriek: koriander in de tuin van Karel de Grote
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 11 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 juni, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
De desastreuze Java-oorlog | 1825-1830
Mark Loderichs
Tweehonderd jaar geleden brak op Java onder leiding van prins Diponegoro een grote opstand uit tegen de Nederlandse koloniale overheersing.
In de jaren ervoor hadden de Javanen hun vertrouwde wereld door toedoen van een nieuw type Europese kolonialen in sneltreinvaart zien verdwijnen. Die nieuwe kolonialen legden Java met geweld en intimidatie een nieuwe, racistische orde op, wat een enorme culturele schok veroorzaakte.
De Java-oorlog was gruwelijker dan de koloniale oorlogen die tot dan toe in de archipel waren uitgevochten. Er stond veel op het spel. Zonder het bezit en de controle over Java had Nederland geen koloniale toekomst in Azië. Voor de opstandelingen daarentegen was het een laatste kans om zeggenschap te behouden over hun eigen toekomst...
Bomaanslag op Greenpeace-schip Rainbow Warrior
Ivo van de Wijdeven
Begin jaren ’80 komt Greenpeace regelmatig in het nieuws met gedurfde acties tegen de walvisjacht, het doodknuppelen van zeehondjes en het dumpen van radioactief en chemisch afval op zee. Hun iconische schip, de Rainbow Warrior, speelt daarbij een centrale rol.
Wanneer de Franse regering in 1985 aankondigt weer kernproeven uit te gaan voeren op het atol Mururoa in de Stille Oceaan, komt Greenpeace in actie en zet koers naar Nieuw-Zeeland.
Maar de Franse geheime dienst is volledig op de hoogte dankzij een geïnfiltreerde spion en voert de geheime operatie ‘Satanique’ uit: een aanslag op het schip.
Barbarijse piraten roven mensen in Engeland en IJsland | 17e eeuw
Alban van der Straten
In 1625 verschenen voor het eerst ‘Barbarijse piraten’ in de wateren rond de Britse eilanden. Ze hadden hun thuisbasis in Noord-Afrika maar hun aanvoerders waren ooit in Engeland of de Republiek begonnen als kaper. Ze gingen in Cornwall en Devon aan land en namen inwoners als slaven mee. En dit was niet de eerste noch de laatste keer dat ze toesloegen buiten hun gebruikelijke jachtterrein, de Middellandse Zee. Paradoxaal genoeg was het juist de periode van vrede in Noordwest-Europa van begin 17de eeuw die de piraterij in de hand werkte.
De Generaliteitslanden telden niet mee
Ruud Stevens
De Republiek was meer dan alleen de Zeven Provinciën (Holland, Utrecht, Zeeland, Gelderland, Friesland, Groningen en Overijssel) die allemaal hun zegje konden doen in de Staten-Generaal. In de periferie lagen de zogeheten Generaliteitslanden. Het waren bufferzones, wingewesten, gebieden aan de frontlinie waar soldaten hun gang konden gaan.
De meestal katholieke inwoners werden behandeld als tweederangs burgers en hadden geen eigen bestuur of politieke zeggenschap. Ze vielen rechtstreeks onder het gezag van de Staten-Generaal. Liefst had Den Haag ze ook nog bekeerd tot het protestantisme. Maar dát lukte niet.
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 11 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 juni, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
Amerika als internationale vredesmacht: de visie van president Roosevelt
Christiaan Hoekstra
President Franklin Delano Roosevelt en zijn innige samenwerking met ‘schaduwprins’ Harry Hopkins staan centraal in het nieuwste boek van Geert Mak. Ze leidden de Verenigde Staten door de Depressie en de Tweede Wereldoorlog. Hoekstra sprak met Mak over de opvallende stukken uit het boek.
De werkende vrouw in het oude Rome
Emily Hemelrijk
In het wereldbeeld van de Romeinse aristocratie was geen plaats voor werk. Deze minachting voor betaald werk klinkt door in de antieke literatuur, maar was niet de enige stem in de Romeinse samenleving. Talloze grafinscripties van vrijgelaten slaven in handel en ambacht stralen trots uit op hun beroep. Uit de inscripties blijkt dat ook vrouwen allerlei beroepen uitoefenden. De meesten van hen hadden tijdens hun leven in slavernij een vak geleerd in het huis of bedrijf van hun meesters. Daardoor hadden ze een voorsprong op arme vrijgeboren Romeinen, die meestal ongeschoold waren.
Unieke overval op deportatietrein naar Auschwitz
Mark De Geest
Op 19 april 1943 om 22.00 uur vertrok een met Joodse gevangenen volgepakte trein vanuit de Dossinkazerne in Mechelen, het Belgische Westerbork. De bestemming was Auschwitz-Birkenau. Dit ‘Transport XX’ is de enige deportatietrein die tijdens de Holocaust op weg naar de naziconcentratiekampen tot staan werd gebracht. Drie moedige jongemannen zonder enige verzetservaring waagden er hun leven voor. Hoe bereidden ze in het hol van de leeuw de overval, en wat kwam ervan terecht?
De misdaden van de Sicherheitspolizei
Ivo van de Wijdeven
De Sicherheitspolizei is een onderbelicht onderdeel van de Duitse bezettingsmacht. Terwijl die ‘Sipo’ vreselijke wandaden heeft verricht. Het was haar taak om tegenstanders van het Duitse regime te bestrijden en jacht te maken op het verzet. De Sipo was de politieke recherche, het uitvoerende apparaat. Die kreeg inlichtingen van de Sicherheitsdienst. Voor buitenstaanders was het zo goed als onmogelijk het verschil te zien, want ze liepen beiden rond in het uniform van de SS met een ruit met de letters SD op de mouw.
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 11 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 juni, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
Madame l’Ambassadrice
Edwina Hagen
De Europese diplomatie stond onder hoogspanning aan het roerige eind van de 18de eeuw waarin oorlog en revoluties het beeld bepaalden. Dit was bij uitstek het terrein van mannelijke afgezanten. Of is dat een verkeerd beeld? Achter de schermen, op balvloeren, in salons en bij diners, schitterden de diplomatenvrouwen. Zij werkten samen met hun man en traden soms zelf ook op als onderhandelaar. Hun rol is lang over het hoofd gezien.
Asielzoekerscentra in de Nederlandse Republiek
Maarten Hell
Mensen op de loop voor de politie konden voor 1795 in de Republiek vaak terecht in wijkplaatsen zoals Vianen en Culemborg. De stadjes hadden een slecht imago. De asielzoekers moesten betalen voor het recht van toegang, wat fraude in de hand werkte, en enkele geruchtmakende kwesties zoals een schakingsaffaire in 1664 deden hun reputatie geen goed. Vianen, Culemborg en de andere, kleinere wijkplaatsen kregen de naam dat ze ‘vrijplaatsen’ waren waar moordenaars, frauduleuze bankroetiers en leugenachtige ontvoerders een veilig heenkomen vonden.
Culinaire rubriek: koriander in de tuin van Karel de Grote
Charlotte Kleyn
Veel vertrouwde ingrediënten van de oer-Hollandse pot kwamen hier oorsprong helemaal niet voor. Culinair historicus Charlotte Kleyn zoekt uit hoe ze hun weg vonden naar de Nederlandse keuken én hoe die oude recepten smaakten. Deze keer: koriander.
Keizer Karel de Grote verordonneerde omstreeks 814 welke voedselgewassen, geneeskrachtige kruiden en fruitbomen er op zijn kroondomeinen moesten worden aangeplant. Er stonden ook anijs, laurier en koriander op.
En verder
• Stortte in 1275 de brug van Maastricht écht in door een processie?
Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 11 juli.
Dit nummer van Geschiedenis Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór donderdag 26 juni, dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
Wilt u dit nummer nabestellen?
Of direct een abonnement nemen?
Of dit nummer in de winkel kopen?
