14 januari jarig: Emmy Andriesse

In de Hongerwinter maakt Emmy Andriesse een serie indringende foto’s van de zware omstandigheden in Amsterdam. Ze is een gedreven en werklustige fotografe. Naar eigen zeggen ‘omdat ze het voorgevoel heeft te zullen sterven voor haar veertigste levensjaar’. Emmy Andriesse werd geboren op 14 januari 1914 in Den Haag.

Ze groeide op in een progressief liberaal-joods gezin. Haar vader was acquisiteur bij De Nieuwe Rotterdamse Courant en haar moeder was handelsvertegenwoordiger voor luxe lingerie. Omdat beide ouders werkten, leerde ze al vroeg om zelfstandig te zijn. Op jonge leeftijd hield ze er al linksgeoriënteerde politieke denkbeelden op na. Na haar middelbare school volgde ze vanaf 1933 een opleiding reclame ontwerpen aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Ze woonde met enkele medestudenten in een gemeenschapshuis in Voorburg. Samen onderhielden ze contacten met antifascistische en communistische organisaties. Hoewel ze werd opgeleid tot ontwerpster, ontdekte Andriesse tijdens haar studie dat ze fotografie veel interessanter vond.

Eerste fotografietentoonstelling

Haar eerste tentoonstelling was de fotoserie In de Jordaan over een arbeiderswijk in crisistijd. Na haar opleiding verhuisde ze in 1937 naar Amsterdam waar ze als freelancer foto’s ging maken voor verschillende kranten en tijdschriften. Kenmerkend voor haar foto’s zijn ongewone camerastandpunten en het in beeld brengen van ambachten, landschappen en het leven van ‘gewone’ mensen. Ondanks haar huwelijk met de niet-joodse beeldend kunstenaar Dick Elffers moest ze in 1941 onderduiken en kon ze niet meer publiceren. Eind 1944 wist ze via antropoloog Adrie de Froe een ariërverklaring te krijgen en kon ze weer deelnemen aan het publieke leven.

Ondergedoken Camera

Ze sloot zich aan bij de ondergronds werkende groep fotografen Ondergedoken Camera. De foto’s die ze maakte van de situatie tijdens de Hongerwinter in Amsterdam geven niet alleen een inkijk in deze moeilijke periode maar hebben ook een grote symbolische waarde. Na de oorlog kreeg ze steeds meer opdrachten, zowel voor modetijdschriften als voor musea. Het voorgevoel van Andriesse werd waarheid op 2 februari 1953, toen ze op 39-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker overleed. De fotoserie De wereld van Van Gogh, waarin ze mensen portretteerde die leken op schilderijen van Van Gogh, werd kort na haar dood tentoongesteld.