Aanslag op Franklin D. Roosevelt

Op 15 februari 1933 hield de verkozen president Franklin D. Roosevelt een toespraak voor zo’n 25.000 man. Uit het niets klonken er schoten. Vanuit de menigte werd er een aanslag op zijn leven gepleegd. Er vielen vier gewonden en een dode. Wie pleegde de aanslag en waarom?

Franklin D. Roosevelt zat op de rand van zijn open Buick tussen een toegestroomde menigte van zo’n 25.000 man. Hij had de presidentsverkiezingen gewonnen, maar zou pas over drie weken worden ingehuldigd. Het was rond 9 uur ’s avonds op 15 februari 1933 en hij was op doorreis naar New York gestopt bij een rally in het Bayfront Park in Miami om een speech te geven. Daar vertelde hij de menigte onder meer over zijn 12-daagse cruise. “Ik heb heerlijk kunnen uitrusten en heb veel vissen gevangen, maar ik zal jullie geen verhalen over vissen vertellen”, beloofde hij het publiek. Toen hij weer op de achterbank was gegleden (door polio was zijn onderlichaam verlamd) zag hij Anton Cermak, de burgemeester van Chicago, en wenkte hem. Cermak liep naar de auto en ze schudden elkaar de hand. Daarna liep Cermak naar de achterkant van de auto om zich bij een aantal andere ambtenaren voegen. Op dat moment werd Cermak in zijn maag geschoten.

Een paar meter verderop was Giuseppe Zangara op een bank gaan staan, zwaaide met een pistool en riep: “Te veel mensen verhongeren!”. Daarna loste hij zes schoten in de richting van Roosevelts Buick. Een vrouw, die toevallig op dezelfde bank stond om boven de mensen uit te komen, aarzelde geen moment en greep de hand met het pistool en duwde het pistool omhoog. Wonderbaarlijk bleef Roosevelt ongedeerd, maar vijf personen rond de auto werden door Zangara’s schoten geraakt.

Binnen de kortste keren werd de schutter overmeesterd door mensen in het publiek en de politie. De boze menigte riep op om de dader te doden, maar Roosevelt riep hen tot bedaren: “Ik ben ok, ik ben ok!”. Agenten van de Secret Service waren over Roosevelt heen gedoken en bevalen de chauffeur de menigte uit te rijden, maar Roosevelt zag Cermak op de grond liggen en hield de auto staande. Hij liet Cermak in zijn auto leggen en hield hem de hele rit naar het ziekenhuis vast.

Franklin D. Roosevelt

De volgende dag ging Roosevelt naar het ziekenhuis om de gewonden te bezoeken. Cermak zei hem toen: “Ik ben blij dat ik het was in plaats van u… Het land heeft u nodig.” Franklin D. Roosevelt was op het moment van de aanslag nog geen president. Hij had al in 1932 de verkiezingen van president Herbert Hoover gewonnen, maar hij zou pas in maart 1933 ingehuldigd worden als de 32e president van Amerika.

Roosevelt won de verkiezingen op het hoogtepunt van de Grote Depressie, die de Amerikaanse economie en miljoenen levens had aangetast. Roosevelt beloofde een New Deal om uit de Grote Depressie te komen. Na de aanslag vond de New Deal meer draagvlak onder het Amerikaanse volk, dat sympathie opbracht voor Roosevelt. Zijn kalme, maar moedige houding tijdens de aanslag op zijn leven liet namelijk een diepe indruk achter op het volk. De boze menigte zou de aanslagpleger misschien wel hebben doodgeslagen als hij niet tussenbeide was gekomen en de menigte opriep om de rechtsgelding aan de autoriteiten over te laten.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Giuseppe Zangara

De aanslag door Giuseppe Zangara reflecteerde de woede en frustratie onder de Amerikaanse arbeiders tijdens de Grote Depressie. Giuseppe Zangara was een van die arbeiders, hij was een alleenstaande metselaar uit Italië die zijn baan had verloren. Hij woonde al negen jaar in Hackensack, New Jersey en verhuisde zes weken voor de aanslag naar Miami. Later verklaarde Zangara dat hij eigenlijk van plan was om president Hoover te vermoorden, maar hij las in de krant dat Roosevelt naar de stad kwam en zag zijn kans schoon. In een pandjesshop kocht hij een pistool voor 8 dollar. Volgens Zangara was het niet persoonlijk, maar hield hij simpelweg niet van presidenten. Zangara haatte kapitalisme en rijke, machtige mensen ‘die de arbeiders onderdrukken’. Toch antwoordde hij op de vraag van een agent of het zijn bedoeling was om Roosevelt te raken: “Ja, en ik zou blij zijn geweest als ik de president-elect zou hebben gedood.”

Veroordeling

Op 20 februari pleitte Zangara schuldig voor poging tot moord en hij kreeg een gevangenisstraf van 80 jaar. Toen Zangara de rechtszaal werd uitgeleid zei hij tegen de rechter: ‘Oh rechter, wees niet gierig, geef me 100 jaar.” Zijn spottende verzoek werd niet ingewilligd, maar toen Cermak op 6 maart toch nog aan zijn verwondingen overleed, werd de straf verzwaard. Zangara werd nu voor moord berecht en ter dood veroordeeld. Slechts iets meer dan een maand na de aanslag, werd Zangara op 20 maart op de elektrische stoel gezet. Dit was de snelste Amerikaanse veroordeling en terechtstelling in de 20e eeuw. Zijn laatste woorden waren: “Doe het maar. Druk de knop in.”

Theorieën

Na Zangara’s executie bestonden er verschillende theorieën over zijn motivatie voor de aanslag. Sommigen betwijfelen namelijk dat Roosevelt zijn werkelijke doelwit was. Een theorie suggereert dat Zangara een huurmoordenaar in dienst van de maffia was met de opdracht om Cermak te doden. De politie van Los Angeles beschouwde hem echter als een terrorist. De gevangenisdirecteur beweerde op zijn beurt weer dat Zangara lid was van de Camorra, een tak van de Italiaanse maffia. Maar met zijn razendsnel uitgevoerde executie nam Zangara zijn motieven het graf in.

Franklin D. Roosevelt werd op 4 maart 1933 ingezworen als president en zou, met vier termijnen, de langst zittende president van Amerika worden.

Bronnen:

• Blaise Picchi - The Five Weeks of Giuseppe Zangara: The Man Who Would Assassinate FDR
• Nathan D. Shappee - Zangara's Attempted Assassination of Franklin D. Roosevelt
• Washington Post
• UPI