Bagdad, het centrum van het Kalifaat van de Abbasiden
Kamp Eer, een beruchte Irakese ‘martelgevangenis’, is nog steeds open, terwijl het Irakese Ministerie van Justitie vorig jaar bepaalde dat het moest sluiten. Dit besluit kwam omdat er mensenrechten werden geschonden in de in Bagdad gelegen gevangenis. De Irakese hoofdstad Bagdad vormde lange tijd het centrum van het Kalifaat van de Abbasiden, een moslimrijk dat bijna 800 jaar bestond.
Het Kalifaat van de Omajjaden (661-750) raakte halverwege de 8e eeuw in verval. Een aantal opstanden ontwrichtten het rijk, waarvan die van de Abbasiden de grootste was. Deze familie stamde af van Abbas, de oom van Mohammed en wilde daarom aanspraak maken op het kalifaat, dat de heerschappij over de gehele moslimwereld betekende. De volksheld Abu Muslim begon in 747 een opstand in Perzië, die zich al snel verspreidde over de gehele oostelijke helft van het Omajjade Kalifaat. Het doel van de opstand was om de Abbaside familie aan de macht te krijgen. Abu Muslim trok in 750 met zijn inmiddels machtige leger de Omajjade hoofdstad Damascus in en moordde de Omajjade familie uit.
Baghdad
In tegenstelling tot de Omajjaden, die hun rijk vooral op het westen en Afrika oriënteerden, richtten de Abbaside heersers zich meer naar het oosten. Ze bouwden in 762 een nieuwe hoofdstad, Madinat al Salam (stad van de vrede). Dit zou later Bagdad worden. Onder de Abbasiden ging het lange tijd goed met het kalifaat. Toch hadden ze moeite met het bijeen houden van hun rijk. In 909 ontstond het Kalifaat van de Fatimiden in Noord-Afrika, waardoor de Abbasiden veel van hun westelijke gebied verloren. Steeds meer volken onder de Abbaside heerschappij keerden zich van het kalifaat af. Het rijk raakte ernstig verzwakt en was vrijwel weerloos toen de Mongolen in 1258 Bagdad aanvielen.
De Mongolen
Hulagu, de kleinzoon van Genghis Khan, veroverde op 10 februari 1258 Bagdad. De Mongolen zeiden dat ze “geen koninklijk bloed wilden vergieten”. Daarom rolden ze de toenmalige kalief, Al-Musta’sim, op in een tapijt en lieten ze hem doodtrappen door ruiters. De Mongolen plunderden Bagdad en de bevolking werd uitgemoord. Ondanks de slachtpartij door de Mongolen wisten de Egyptische Mamelukken in 1261 opnieuw de Abbaside lijn op de troon te zetten. Het kalifaat was echter ernstig verzwakt en werd feitelijk bestuurd door de Mamelukken. In 1401 veroverde een Mongoolse heerser opnieuw Bagdad. Deze leider, Timoer Lenk, richtte eveneens een bloedbad aan. Grote delen van het Abbaside rijk werden verwoest en de Mamelukken verloren hun macht over het kalifaat.
Ondergang
Hoewel het Abbaside Kalifaat in naam en titel bleef bestaan tot 1519, had het haar invloed op de islamitische wereld verloren. De laatste kalief, Al-Mutawakkil III, werd in 1517 gevangen genomen door de Ottomaanse sultan Selim I. Al-Mutawakkil stond zijn titel af, wat twee jaar later leidde tot het ontstaan van het Ottomaanse Kalifaat (1519-1924).
