Britse overheid vernietigde bewijzen koloniale misdaden
De Britse overheid heeft in de jaren ’60 op grote schaal documenten vernietigd die het bewijs vormden van de koloniale misdaden binnen het rijk. De stukken die wel behouden bleven, werden bovendien veel te lang geheim gehouden voor het publiek. Deze conclusie trekken historici op basis van geheime documenten van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken die deze week zijn vrijgegeven.
In 1961 gaf Iain Macleod, de Britse politicus verantwoordelijk voor de koloniën, opdracht om alle koloniale documenten te inventariseren. Stukken die ‘de Britse regering in verlegenheid konden brengen’, die ‘de reputatie van politici, ambtenaren of soldaten kon beschadigen’ of die ‘onethisch gebruikt konden worden door de na-koloniale overheden’ kregen de naam ‘Watch Files’ en moesten terug worden gestuurd naar Groot-Brittannië. Alleen onschadelijke documenten, de zogeheten ‘Legacy Files’, mochten achterblijven.
Strakke organisatie
De inventarisatie van alle documenten vond plaats in maar liefst 37 verschillende koloniën, maar kende desalniettemin een strakke organisatie. Overheidsmedewerkers uit de kolonie zelf mochten niet deelnemen, alleen mensen van Britse afkomst kregen toegang tot de stukken. Zij kregen de opdracht om hun instructies meteen na het lezen te vernietigen, want ‘het uitlekken ervan zou de Britse regering in verlegenheid kunnen brengen’. Bovendien werd hen op het hart gedrukt dat zij de documenten niet zelf mee naar huis mochten nemen, want dan zouden ze vervolgd worden.
Vernietiging van documenten
Britse instructie met verwijzingen naar 'Watch' en 'Legacy' documenten
Volgens de officiële instructies moesten alle Watch Files met een rode stempel voorzien worden van de letter ‘W’. Vervolgens zouden zij uit de archieven worden verwijderd en teruggestuurd naar Groot-Brittannië. Om te voorkomen dat het op zou vallen dat er een stuk miste, moest een medewerker vervolgens een ‘dummy’ document aanmaken. Bovendien was het de bedoeling dat alle Legacy files gecontroleerd werden op eventuele verwijzingen naar een Watch file.
In veel gevallen was voor deze uitgebreide methode echter geen tijd, waardoor lokale bestuurders zochten naar andere oplossingen. Zo hechtten de ambtenaren in Kenia geen belang aan het bewaren van de stukken. Daar lag ‘de nadruk op vernietiging’, aldus een officieel document. Ze kregen zelfs de instructie dat ‘het, als een alternatief op verbranding, ook toegestaan is om documenten in kratten te verzamelen en deze vervolgens in zeer diep stilstaand water te dumpen, het liefst zo ver mogelijk verwijderd van de kust.’
Koloniale misdaden
Een aantal van de in totaal 8.800 Watch files die het wel naar Londen gehaald hebben zijn nu vrijgegeven. Volgens Tony Badger, een historicus betrokken bij de publicatie van de stukken, zetten de documenten de Britse overheid in ‘een schandalig en beschamend daglicht’. Zo bevatten zij rapporten van de ‘eliminatie’ van politieke vijanden in Brits Malaya, bewijzen van het feit dat Britse politici op de hoogte waren van mishandelingen tijdens de Mau Mau rebellie en één opmerkelijk verslag van een aman die ‘levend verbrand’ werd.
Toch is dit alles niet het meest beschamende wat er voort is gekomen uit de vrijlating van de stukken. Dat is namelijk de gedachte aan alle gebeurtenissen die juist niet zijn opgenomen in de documenten. Zeer waarschijnlijk waren het namelijk de bewijsstukken van de allergrootste misdaden uit het Britse koloniale verleden die in de jaren ’60 op grote schaal werden vernietigd.
