Dag van de Revolutie in Marokko
Op 20 augustus viert Marokko de Dag van de Revolutie van de Koning en het Volk. We hebben het dan over de revolutie van de jaren '50, en over koning Mohammed V. Vanaf 1956 koning van een onafhankelijk Marokko.
De westerse koloniale mogendheden raakten relatief laat geïnteresseerd in Marokko. Tot ongeveer het midden van de 19e eeuw wist Marokko haar onafhankelijkheid te bewaren. Vanaf ongeveer 1830 begon Frankrijk invloed uit te oefenen in Noord Afrika. Maar ook Duitsland, vanaf 1870 naarstig op zoek naar koloniën, toonde interesse. Het leidde in de eerste jaren van de 20e eeuw tot de eerste (1905) en tweede (1911) Marokkaanse crisis tussen Duitsland en Frankrijk.
Deze conflicten zetten de verhoudingen binnen Europa op scherp en waren de eerste stappen op weg naar de Eerste Wereldoorlog. Voorlopig echter kon Duitsland nog onvoldoende afdwingen in het internationale politieke spel, en bleef het beide keren, afgezien van wat gebiedswinst in Frans Congo, met lege handen achter. Marokko werd vanaf 1912 een protectoraat van Frankrijk, en het zuidelijke deel van het land kwamen onder Spaanse 'bescherming' te staan. De Spanjaarden hadden ook de noordkust van het land al in handen. Formeel bleef het land onafhankelijk, maar in de praktijk maakten de Fransen en Spanjaarden de dienst uit.
Al vanaf het begin was er weerstand tegen de koloniale machten. In 1921 werd de Republiek van de Rif uitgeroepen. Maar dit initiatief van Mohammed Abdelkrim El Khattabi, leider van een Berberstam, werd door de Zuid-Europese kolonisators snel de kop in gedrukt. In de jaren erna werden diverse nationale partijen opgericht, zoals het Comité d'Action Marocaine (CAM). De Tweede Wereldoorlog versterkte het nationalisme, en omdat er in de oorlog ook veel Marokkanen meevochten aan geallieerde kant, werden zowel de militaire capaciteiten als de politieke invloed van de nationalistische partijen groter.
De nationalisten wisten zich gesteund door sultan Mohammed V (1909-1961) die vanaf 1927 officieel het land regeerde. Mohammed was een invloedrijk man, en p[probeerde in eerste instantie op het diplomatieke front vrijheden en uiteindelijk onafhankelijkheid te bevechten. De Fransen weigerden echter om toe te geven, en de verhoudingen verslechterden. In 1952 braken er rellen uit in Casablanca. In de nasleep van de gewelddadigheden verbanden de Fransen Mohammed V naar het eiland Madagaskar en werden een aantal politieke partijen verboden. De Franse maatregelen werkten averechts. Marokkaanse nationalistische partijen die voorheen ideologisch verdeeld waren, bijvoorbeeld de socialisten en de religieuze partijen, sloten zich aaneen.
In 1955 waren de Fransen dan ook genoodzaakt Mohammed V terug te laten keren uit ballingschap. De sultan nam plaats aan de onderhandelingstafel. Uit de onderhandelingen kwam op 7 april 1956 de onafhankelijke staat Marokko voort. In dezelfde maand kwam ook een eind aan het Spaanse protectoraat, al bleven bepaalde gebieden nog tot 1958 onder Spaans bestuur. In 1957 werd Mohammed V koning van Marokko. Hij zou dit blijven tot zijn dood in 1961, waarna zijn zoon de troon besteeg als Hassan II. De huidige koning van Marokko, Mohammed VI, is de kleinzoon van de koning van de revolutie.
