De eerste inwoners van Australië

Volgens de resultaten van een recent onderzoek van Alan Williams naar de herkomst en omvang van de eerste volkeren in Australië, heeft een groep van 1000 tot 3000 mensen zich ongeveer 45.000 jaar geleden bewust gevestigd in Australië. “Het was geen familie die toevallig op een wegdrijvende boomstam belandde”, aldus onderzoeker Williams. “Vermoedelijk zijn de eerste Australiërs naar het gebied getrokken vanwege een voedselschaarste in Papoea-Nieuw-Guinea.”

Waarschijnlijk is een groep uit Zuidoost-Azië afkomstige mensen, zonder hulp van welk modern navigatiemiddel dan ook, in staat geweest om als eerste mensen Australië te bereiken. Volgens het nieuwe onderzoek van Alan Williams van de ‘Australian National University’ in Canberra kan die groep uit wel 3000 mensen bestaan hebben. Deze pioniers zouden dan de voorouders zijn van de Australische Aboriginals. Het is één van de eerste keren dat er onderzoek gedaan is naar het aantal mensen dat de eerste reis waagde naar het nieuwe land.

Database

Om een inzicht te krijgen in deze getallen maakte Williams gebruik van een archeologische database van 5000 kookpotten, menselijke resten en houtskoolvondsten. Alle artefacten in de database waren afkomstig van archeologische opgravingen in Australië. Volgens Williams is het zo dat ‘als de menselijke bevolking groeit, het aantal archeologische opgravingsgebieden en het aantal gevonden objecten dat geschikt is voor koolstofdatering toeneemt. Dit maakt koolstofdatering een maatstaaf voor de grootte van de bevolking’. Williams baseerde zijn bevindingen op een analyse van deze database.

Hoogtepunt

Williams rekende de bevolkingsaantallen terug vanaf de 18e eeuw, toen de eerste Europese nederzettingen in Australië tot stand kwamen. Hij ontdekte verder dat de grootte van de Aboriginal-bevolking zo’n 500 jaar geleden op een hoogtepunt was, en schat het aantal op zo’n 770.000 tot 1.200.000 mensen. Vanuit dit oogpunt kwam Williams op een eerste bevolkingsaantal van zo’n 1000 tot 3000 mensen in de beginperiode, ongeveer 45.000 jaar geleden. Daarom vermoedt de onderzoeker dat deze eerste ‘kolonisten’ niet per ongeluk zijn beland in Australië, maar ‘mensen waren die de intentie hadden om te verhuizen, om te ontdekken’.

Voedselschaarste

De reden voor het vertrek van de grote groep mensen, zo’n 45.000 jaar geleden, is volgens archeoloog James O’Connell van de universiteit van Utah waarschijnlijk ontstaan vanuit een tekort aan (voedsel)bronnen. Volgens O’Connell duidt de grote ‘beginpopulatie’ op nog iets anders. “Het betekent dat men 50.000 jaar geleden al doelbewust op zee reisde. Dit impliceert ook de aanwezigheid van boten die groter en meer zeewaardig zijn dan je zou verwachten.”

Discussie

Andere wetenschappers die zich ook bezig houden met de demografische ontwikkelingen in Australië zijn het niet helemaal eens met Williams. Zo heeft Simon Holdaway van de universiteit van Auckland zo zijn bedenkingen bij de betrouwbaarheid van de koolstofdatering-database als onderzoeksmethode in dit onderzoek. Holdaway zegt dat ‘sommige archeologische terreinen zijn beter bewaard gebleven dan andere, waardoor een grote hoeveelheid vondsten enkel het onderscheid aangeeft tussen gebieden waar de resten goed bewaard zijn en gebieden waar dit niet zo is’. Barry Brook van de universiteit van Adelaide is het met Williams eens wat betreft de bevolkingsgroei in latere tijden, maar gelooft niet dat de eerste groep bewoners zo groot was. “Het nieuwe onderzoek kan geen onderscheid maken tussen een eerste populatie van 5000 die langzaam groeide en een populatie van 100 die zich snel uitbreidde tot 5000 mensen”, aldus Brook.