De geschiedenis van het strategische Calais

Onlangs raakten er tientallen mensen gewond bij gevechten in het vluchtelingenkamp in de Franse stad Calais. De afgelopen jaren zijn er vele vluchtelingen uit landen zoals Syrië en Irak naar Calais getrokken om naar het Verenigd Koninkrijk over te steken. Calais heeft echter een rijke historie als havenstad en was ooit Engels bezit.

Tot de 13e eeuw

De stad heeft zijn naam te danken aan de Romeinen, die de nederzetting Caletum noemden. Ondanks dat er weinig bekend is over de vroege bewoners van het gebied, weten historici wel dat Julius Caesar zo’n 1000 zeilboten, vijf legioenen en 2000 paarden bij Calais verzamelde vanwege de strategische ligging om Brittannië aan te vallen. De afname van de Romeinse macht in de regio zorgde ervoor dat het gebied in handen kwam van de Franken en Alamannen. In de middeleeuwen was het onderdeel van een Nederlands sprekend gebied in Frankrijk en stond het bekend als Kales. Het plaatsje werd een vissersdorp en daarna een bloeiende havenstad. In de 13e eeuw werd het door de graaf van Boulogne gefortificeerd.

Engels bezit

De strategische ligging en het belang van Calais in de handel met Dover zorgde ervoor dat er altijd velen waren die het in bezit wilden hebben. Toen de Engelse koning Karel IV in 1328 stierf, nam zijn neefje Eduard III aan dat hij het koninkrijk van Frankrijk zou erven. De Fransen dachten er echter anders over en kozen voor de afstammingslijn van zijn betovergrootvader. Het gevolg was dat het Huis van Valois gekozen werd als erfgename van de Franse troon. Uiteindelijk werd hij koning van Engeland  waarna hij in 1347 Frankrijk binnenviel en Calais veroverde. Dit gebeurde na een elf maanden durende Slag om Crécy. Koning Eduard wilde wraak nemen op de bewoners van Calais omdat ze zich niet direct overgaven na de strijd. Uiteindelijk verjoeg hij de meeste Fransen en liet het gebied vooral door Engelsen koloniseren.

Calais; het helderste juweel

De enige reden waarom Eduard dit liet doen was zodat Calais kon dienen als een verbindingshaven tussen Frankrijk en Engeland. Het werd de belangrijkste haven om Engelse wol met winst naar het buitenland te exporteren. Vanaf 1372 werd het een kiesdistrict van het Engelse Parlement, maar hield het zijn band met Frankrijk doordat het nog onderdeel was van het bisdom van Thérouanne. Vanaf het moment dat het verbonden werd met het Engelse Parlement kwam Calais bekend te staan als het ‘helderste juweel’ van de Engelse kroon. Dit had te maken met het feit dat inkomsten van de haven een derde vormde van de totale inkomsten van Engeland. Er werd vooral handel gedreven in tin, lood, kleding en wol.

Calais weer in Franse handen

In 1536 werden er vertegenwoordigers naar het Engelse parlement gestuurd en de fortificaties gerepareerd. De Franse dreiging bleef echter voortbestaan. De Franse koning zag in 1557 een kans om Calais aan te vallen. Dit kwam omdat de man van de Engelse koningin Maria Tudor, Filips van Spanje, oorlog met Frankrijk had waardoor Engeland meegetrokken werd. Door een zware griepepidemie was het voor Engeland lastig om fitte mannen te vinden. De Engelsen slaagden er niet om de Franse aanval af te slaan, waardoor Calais weer in Fransen handen was gevallen en zou blijven. Gedurende de 19e eeuw werd de regio één van de meest geïndustrialiseerde gebieden van Frankrijk en na het Franse verlies in de Frans-Pruisische oorlog in 1870-81 het centrum van industrie. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog was het gebied volledig verwoest, uiteraard vanwege de strategische ligging ervan. Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad opnieuw opgebouwd en vandaag de dag is Calais één van de belangrijkste en grootste handelshavens in Europa.