De legende van de held van Haarlem

Door het slechte weer hebben enkele plaatsen in Nederland te maken met hoog water. Bij het Groningse Tolbert dreigt zelfs een dijk door te breken. Een dijkdoorbraak doet denken aan het verhaal over Hans Brinker. In dit verhaal stak een jongetje zijn vinger in een gat in een dijk en voorkwam hiermee een watersnoodramp.

Het boek Hans Brinker; or, the Silver Skates: A Story of Life in Holland werd geschreven door de Amerikaanse auteur Mary Mapes Dodge. Haar boek werd in 1865 uitgegeven in de Verenigde Staten.

Mary Mapes Dodge

Dodge schreef het boek op 34-jarige leeftijd, terwijl ze nog nooit in Nederland geweest was. Haar inspiratie haalde zij uit geschiedenisboeken over Nederland en ze kreeg veel informatie van haar buren die vanuit Nederland geïmmigreerd waren. Het boek zat vol met Nederlandse culturele en historische informatie en werd direct een bestseller. Het boek werd het daaropvolgende jaar het best verkochte boek op het boek Our Mutual Friend van Charles Dickens na.

Plot

Het verhaal gaat over de 15-jarige Hans Brinker en zijn jongere zusje Grietje. Zij willen meedoen aan een schaatsrace op het kanaal, waarmee ze zilveren schaatsen kunnen winnen. De vader van Hans is ziek en moet een kostbare operatie ondergaan. Hans biedt al zijn geld aan aan de dokter om ervoor te zorgen dat zijn vader geopereerd kan worden. Geld dat eigenlijk bedoeld was om schaatsen te kopen om de race te rijden. De dokter vindt dit zo’n mooi gebaar en doet de operatie gratis. Hierop kan Hans goede schaatsen kopen en aan de race meedoen. Grietje wint de schaatsrace bij de meisjes. Hans laat echter een vriend winnen, die de prijs meer nodig heeft dan hij.

De held van Haarlem

In het verhaal over Hans Brinker zit een kort fictief verhaal over een jongetje dat een dijkdoorbraak weet te voorkomen. Het verhaal over deze jongen, De held van Haarlem genoemd, wordt voorgelezen in een klaslokaal als een voorleesopdracht. “Veel jaren geleden woonde in Haarlem, één van de voornaamste steden van Holland, een jongetje met zonkleurig haar en een zacht karakter.” Met deze zin begint het verhaal over de held van Haarlem. De naam van deze 8-jarige jongen wordt echter niet genoemd.

Dijkdoorbraak

Op een namiddag loopt het jongetje langs een dijk richting huis. Ineens hoort hij water stromen. Tot zijn schrik ziet hij een klein gat in de dijk, waar een stroom water doorheen komt. Het jongetje begrijpt direct het gevaar van de situatie en stopt zijn vinger in de dijk, waardoor het gat gedicht is. Hij begint te roepen, maar niemand hoort het jongetje. Pas de volgende ochtend werd hij gevonden door een geestelijke en uit zijn benarde positie bevrijd.

Populaire cultuur

Het fictieve verhaal over de held van Haarlem was niet door Dodge verzonnen. Vanaf 1850 was het al in meerdere Engelse publicaties verschenen. Het verhaal werd dankzij de populariteit van het boek echter algemeen bekend in de Verenigde Staten. De held van Haarlem wordt tegenwoordig af en toe Hans Brinker genoemd, naar de hoofdpersoon van het boek. Dit is echter onjuist, omdat de naam van de hoofdpersoon van het korte verhaal onbekend is. In Spaarndam, Harlingen en Madurodam staan tegenwoordig beelden van de held van Haarlem, voornamelijk voor de Amerikaanse toeristen.

Arie Evegroen

Tijdens de watersnoodramp van 1953 deed zich een soortgelijk voorval voor als in het verhaal over de held van Haarlem. De burgemeester van Nieuwerkerk aan den IJssel was op de avond van de ramp op een feest, toen het bericht kwam dat de dijk het niet zou houden. Op dat feest was ook een schipper aanwezig: Arie Evegroen. Hij kreeg van de burgemeester de opdracht om zijn schip in het groter wordende gat in de dijk te navigeren. Hierdoor zorgde hij ervoor dat er minder water door het gat stroomde en de dijk werd hersteld.