De populariteit van de onvoltooide Victory Boogie Woogie

Themamaand De Stijl - De Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan is één van de bekendste werken van De Stijl. Het schilderij is nooit afgemaakt, maar wordt desondanks als één van de populairste werken uit de moderne kunst beschouwd. Wat was de gedachte achter dit meesterwerk?

Piet Mondriaan (1872-1944) vertegenwoordigde in de eerste helft van de twintigste eeuw de abstracte schilderkunst. Nadat hij terugkwam uit Parijs, begon hij in 1914 met het schilderen van veel figuratieve en abstracte schilderijen. Hij was door zijn bezoek in de Franse hoofdstad gefascineerd geraakt van kubistische kunstenaars. Zijn schilderstijl vormde in 1917 het begin van De Stijl. De Stijl wilde door middel van geometrische vormen, primaire kleuren en eenvoud dat mensen dieper na gingen denken over de betekenis van het werk.

Totstandkoming van het schilderij

Net als veel andere kunstenaars vluchtte Mondriaan tijdens de Tweede Wereldoorlog naar New York. In zijn atelier in Brooklyn begon hij in 1942 met het schilderen van de Victory Boogie Woogie. Hij beschouwde het als de opvolger van de Broadway Boogie Woogie, die hij even daarvoor schilderde. Dit laatste schilderij toonde net als de Victory Boogie Woogie een en al abstractie. Het verbeeldde het straatleven in New York en de jazzmuziek, die toentertijd hoogtij vierde in de stad. Ook de Victory Boogie Woogie refereert aan het chaotische leven in de New Yorkse straten. In 1942 kreeg Mondriaan een voorschot op het werk van 400 dollar. Het was het hoogste bedrag dat Mondriaan voor het werk heeft ontvangen.

Geometrie en primaire kleuren

Het werk is geschilderd met olieverf op papier van canvas. De kleuren wit, grijs en zwart komen slechts sporadisch erin voor, terwijl de primaire kleuren blauw, geel en rood het beroemde werk domineren. De kleuren en de vierkante vormen laten het jazzritme uit de stad New York zien. Mondriaan, die de titel van het schilderij niet zelf bedacht, vulde het schilderij aan met zwarte, horizontale lijnen. Ondanks dat de Boogiewoogie van zijn hand kwam, bedacht hij niet de titel. Een bijzonder aspect van het werk is dat hij het werk nooit heeft afgemaakt.de tape die Mondriaan gebruikte om te experimenteren met de compositie, zit nog altijd op het doek.

Aankoop van het schilderij

De Victory Boogie Woogie was lange tijd privé-bezit en hing in New York. In 1997 werd het werk door de Nederlandse Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit aangekocht en aan de Nederlandse staat geschonken. Er kleefde een prijskaartje van 82 miljoen gulden aan. Het werd destijds door oud-secretaris Rick van der Ploeg "De Nachtwacht van de 20e Eeuw" genoemd. Het gemeentemuseum in Den Haag had jarenlang veel moeite om het schilderij te verwerven. Sinds 1998 behoort het tot de collectie van het museum, dat in totaal driehonderd werken van Mondriaan heeft hangen.

Opmerkelijk onderzoek

Onderzoekers van het Instituut Collectie Nederland in Rijswijk haalden een paar opvallende feiten naar boven over Mondriaans werkwijze. Zo bleek dat hij een paar dagen voor zijn dood nog flink aan het werk gesleuteld heeft. Hij heeft vaak verf van het doek geschraapt en opnieuw aangebracht.