Geschiedenis van de Beneluxtrein

Vanaf vandaag, maandag 13 februari 2013, rijdt er op werkdagen weer een intercitytrein tussen Den Haag en de Belgische hoofdstad Brussel. Deze ‘nieuwe’ verbinding is ingesteld als vervanger van de hogesnelheidslijn Fyra, die wegens aanhoudende problemen met de treintoestellen buiten werking is gezet. Tussen 1957 en 2012 was er ook al een goed functionerende intercityverbinding tussen Brussel en Den Haag: de Beneluxtrein.

De eerste Nederlandse spoorverbinding met België werd geopend op 26 juni 1854 tussen Roosendaal en Antwerpen. Binnen korte tijd werden er vervolgens meer stations toegevoegd aan dit traject, zodat passagiers in het voorjaar van 1855 al vanuit Brussel naar Moerdijk kon reizen. Daar moesten zij echter nog wel overstappen op de stoomboot om verder te reizen naar het noorden. Een tripje van Brussel naar Rotterdam duurde in de 19e eeuw daarom bijna 6 uur: ruim drie uur met de trein en nog eens tweeënhalf uur op de stoomboot.

Beneluxtrein

In 1871 werd de verbinding tussen Amsterdam en Brussel al flink verbeterd door de bouw van een spoorbrug over het Hollandsch Diep. Om de duur van deze reis vervolgens nog verder in te korten werd in 1957 besloten om het traject volledig elektrisch te maken. Dit stelde de Nederlandse Spoorwegen (NS) en de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) in staat de oude stoomtreinen te vervangen door een moderne lijn: een directe verbinding per elektrisch spoor tussen Amsterdam en Brussel met tussenstops in onder meer Rotterdam, Den Haag en Antwerpen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de verbinding helemaal door zou lopen tot Luxemburg, maar dit plan ging toch niet door. Desalniettemin kwam de nieuwe lijn bekend te staan als de Beneluxlijn.

Uurdienst

Aanvankelijk reed er iedere twee uur een trein tussen Nederland en België, maar dit bleek al vrij snel ontoereikend. De reizigers hoefden namelijk geen extra toeslag te betalen voor de internationale trein en maakten daarom gretig gebruik van de verbinding. Binnen enkele jaren reden er op ieder moment zeven Beneluxtreinen tegelijk, om zo te kunnen garanderen dat er ieder uur vanaf beide eindstations een trein vertrok. De reistijd tussen Brussel en Den Haag werd hiermee teruggebracht tot ongeveer 2 uur.

Hondekop

Het Beneluxtraject werd in de beginjaren verzorgd door een aangepaste versie van het Mat ’54 model, in de volksmond beter bekend als ‘de hondekop’. In totaal waren er twaalf van zulke treinen, acht van de NS en vier van de NMBS. Allen beschikten zij over een luxueus interieur en een eigen keuken.

Bovendien was er altijd een speciale coupé aanwezig voor de douane, zodat zij de passagiers bij het passeren van de Belgisch-Nederlandse grens eenvoudig konden controleren. De toestellen waren het beste te herkennen aan hun kenmerkende blauwe kleur in combinatie met een gele band, de kleuren van de NS. In 1986, werd deze combinatie vervangen door het bruinrood van de NMBS.

Fyra

Op 9 december 2012 werd het traject tussen Brussel en Den Haag voor het eerst verzorgd door de Fyra, de hogesnelheidstrein van Amsterdam-Centraal naar Brussel-Zuid. Even leek hiermee een definitief einde te zijn gekomen aan de 55 jaar durende geschiedenis van de Beneluxtrein, maar inmiddels heeft die verbinding toch weer een opleving doorgemaakt. Vanwege de grote problemen met de Fyra heeft de NS namelijk nu besloten weer een intercity tussen Den Haag en Brussel te laten rijden.