Geschiedenis van ijs

Met de zomerse temperaturen doen de ijssalons in Nederland weer goede zaken. De verkoelende lekkernij bestaat al eeuwenlang in verschillende varianten. Zo kenden de Romeinen al een soort sorbet, waarbij zij sneeuw mengden met smaakmakers als honing en fruit. De oorsprong van het roomijs wordt toegeschreven aan verschillende Europese vorstenhuizen, maar zeker is dat de eerste ijssalon in 1686 door een Italiaan werd geopend in Parijs.

IJs was eeuwenlang een lekkernij die alleen de allerrijksten zich konden veroorloven. Zo zou Alexander de Grote, die leefde tussen 356 en 323 voor Christus, tijdens zijn veroveringen slaven de bergen in hebben gestuurd om ijs te halen. Dit gebruikte hij om zijn drankjes te koelen. De Romeinse keizer Nero liet ongeveer 50 jaar na Christus zijn bedienden naar de bergen gaan om verse sneeuw te halen. Tijdens banketten werd de sneeuw met honing of fruit geserveerd als lekkernij. De Chinezen zouden rond 700 een mengeling van melk, bloem en kamfer in een metalen buis in sneeuw hebben gekoeld, om zo een ijsje te maken.

Introductie van ijs in de Europese vorstenhuizen

Na de Romeinse tijd is er geen historisch bewijs dat Europeanen ijs aten. De herintroductie kwam na de reizen van Marco Polo in de 13e eeuw, die vanuit Perzië de sherbet meebracht naar Italië. Dit was een bevroren drankje met fruitsmaak. Catharina de’Medici bracht het ijs waarschijnlijk vanuit Italië mee toen zij in 1533 trouwde met de Franse koning Henry II. Hierna verspreidde het ijs, meestal vergelijkbaar met een sorbet of waterijs, zich door de rest van Europa. De Engelse koning Charles I zou zelfs zo graag ijs hebben gegeten, dat hij speciaal iemand in dienst had om het te maken.

Leestips-Boek

Italiaans ijs

€ 14.95

De eerste ijssalon in Parijs: Il Procope

Het ‘gewone’ volk kon voor het eerst kennismaken met ijs toen de Siciliaan Francesco Procopio dei Coltelli een café opende in Parijs. Zijn bevroren mengsel van melk, room, ei en boter. Onder de klanten van de ‘vader van het Italiaanse ijs’ zouden beroemdheden als Benjamin Franklin en Victor Hugo zijn geweest. Halverwege de 18e eeuw namen Europese immigranten het inmiddels populaire ijsje mee naar de Verenigde Staten. Nog altijd was ijs echter vooral voor de rijkere lagen van de bevolking, omdat het vrij duur was om ijs te maken en koel te houden. President George Washington zou in de zomer van 1790 omgerekend enkele duizenden dollars hebben besteed aan ijs.

Industriële Revolutie en betaalbaar ijs

Door de ontwikkelingen in de Industriële Revolutie ontstond halverwege de 19e eeuw de mogelijkheid om ijs veel gemakkelijker en goedkoper koel te houden. Vanaf dat moment was ijs ook voor het ‘gewone’ volk betaalbaar, waardoor de ijsindustrie opkwam. Er kwamen verschillende bedrijven die ijs gingen maken, waarbij de Amerikaan Jacob Russell in 1851 de eerste was die dat deed. Het bekende hoorntje deed zijn intrede tijdens de wereldtentoonstelling van 1904, toen een ijsverkoper door zijn voorraad bakjes raakte. Vlakbij zijn kraam stond een wafelverkoper en de ijsverkoper gebruikte deze als noodoplossing. Het bleek een goede combinatie en nog altijd wordt veel ijs vanuit een wafel gegeten.