Gregoriaanse kalender
Van oudsher heeft de mens de behoefte gehad om een systeem te vinden in de wisseling van de jaargetijden. Met name na de opkomst van de landbouw was het essentieel om te weten in welke periode van het jaar men leefde, zodat men wist wanneer men moest zaaien en oogsten. In de loop der tijd hebben verschillende beschavingen daarom hun eigen kalenders en jaartellingen opgesteld. De Gregoriaanse kalender is inmiddels uitgegroeid tot de standaardkalender in alle landen ter wereld.
Tegen het einde van de 16e eeuw maakte men al ruim 1600 jaar gebruik van de Juliaanse kalender. Dit leverde echter problemen op omdat een jaar bij die telling 365,25 dagen duurt, terwijl het tropische jaar exact 365,2422 dagen lang is. Iedere duizend jaar liep de Juliaanse kalender dus 7,8 dagen achter op de zonnewending. Om deze afwijking te corrigeren stelde de Napolitaanse arts Aloisius Lilius een nieuw systeem voor. De methode van schrikkeljaren uit de Juliaanse kalender bleef wel gewoon gehandhaafd, maar bij iedere eeuwwisseling die niet deelbaar is door 400 (dus bijvoorbeeld 1700, 1800 en 1900), werd de schrikkeldag dat jaar voortaan overgeslagen. Op deze manier telt de Gregoriaanse kalender iedere duizend jaar in totaal 7,5 dag minder dan de Juliaanse kalender, waarmee het in die periode slechts een afwijking van 0,3 dag op de zonnewending heeft.
Ingevoerd door Paus Gregorius
De nieuwe kalenderhervorming werd uiteindelijk het eerst doorgevoerd in het Vaticaan, toen Paus Gregorius in 1582 de bul ‘Inter gravissimas’ uitvaardigde. Niet veel later volgden ook de andere katholieke staten, maar vele protestantse gebieden waren aanvankelijk tegen de nieuwe kalender. Pas aan het begin van de 18e eeuw was de Gregoriaanse kalender in alle Nederlandse gewesten standaard. Het grootste probleem van de invoering van het nieuwe systeem was dat eerst de al opgelopen achterstand op de zonnewende in één keer gecorrigeerd moest worden. Dit betekende dat in Engeland 2 september 1752, de dag van de invoering van de Gregoriaanse kalender, gevolgd werd door 14 september 1752. Een bekend verhaal is dat een deel van de Engelse bevolking vervolgens in opstand kwam, omdat ze dachten dat ze nu elf dagen eerder zouden sterven. Historici zijn echter tot de conclusie gekomen dat dit waarschijnlijk een satirisch verhaal was en dus nooit heeft plaatsgevonden.
Gregoriaanse kalender buiten Europa
In de niet-westerse landen werd de Gregoriaanse kalender pas veel later de standaard. Japan stapte in 1893 over op het nieuwe systeem en Rusland volgde pas in 1918. Het laatste land dat officieel de nieuwe kalender invoerde was Turkije in 1927. Inmiddels is de Gregoriaanse kalender in ieder land ingevoerd als de standaardkalender.
