Het drama van de Apollo 1

Na vijftig jaar heeft NASA het luik van de verwoeste Apollo 1 ten toon gesteld, ter nagedachtenis aan de omgekomen astronauten. Tijdens een oefening met het ruimtevaartuig vulde de cabine van de Apollo 1 zich met rook. ‘’We hebben brand in de cockpit!’’, riepen de inzittenden. Ze konden de cabine niet meer uit. Later bleken er ernstige fouten in het ontwerp te zitten. Zo was de cabine van de Apollo 1 met zuivere zuurstof gevuld, zonder dat iemand had nagedacht over de brandveiligheid hiervan.

De eerste bemande Apollo missie

De Apollo 1 was de eerste bemande missie van het Apollo programma uit de Verenigde staten. Het doel van het programma was om de mens op de maan te laten landen. De officiële lancering van de Apollo 1 was gepland op 21 februari 1967, maar tijdens de oefening op 27 januari liep het mis. In de cabine zaten op dat moment piloten Virgil Grissom, Edward White en Roger Caffee. Tijdens een bespreking in augustus ’66 hadden de mannen reeds hun zorgen uitgesproken over het brandbare materiaal in de cabine. Gereedschap en apparatuur werden op hun plek gehouden met nylon en klittenband; wat het handigst was volgens technici. Ondanks dat manager Joseph Shea zijn goedkeuring voor het ruimteschip al had gegeven, behielden de astronauten hun twijfels. ‘’Het is niet dat we je niet vertrouwen Joe, maar dit keer gaat het toch aan ons voorbij’’, schreef de bemanning op een portret waar ze al biddend hun zorgen vastlegden. Shea besloot naar de zorgen te luisteren en verzocht zijn personeel om de licht ontvlambare materialen uit de cabine te verwijderen. Echter was hij zelf niet bij deze wijzigingen aanwezig als toezichthouder.

Een gruwelijke brand

De angst van de astronauten werd werkelijkheid: er ontstond brand in de bedrading. Maar liefst 50 kilometer aan kabels liep door het ruimtevaartuig, waar een vonk in ontstond. Het zwakke punt in de bedrading zat dicht bij een lekke verbinding van de waterkoelingsleiding; hierdoor ontstond er een hevige brand. Een nachtmerrie voor de inzittenden, die door het pure zuurstofgehalte binnen negen seconden werden blootgesteld aan  het vuur. De ruimtepakken van de drie astronauten smolten binnen de kortste keren. Na de eerste noodoproep was uiteindelijk enkel nog een kreet van pijn op de radio te horen. Uiteindelijk bleken de astronauten te zijn overleden aan rookinhalatie, gezien hun gasmaskers niet ontworpen waren voor het tegenhouden van zware rook. Een afschuwelijk einde in een vlammenzee, die zo heet en hevig was dat de pakken van Grissom en White samengesmolten werden terug gevonden.

Onderzoek naar de ramp met de Apollo 1

Na het ongeluk werd het Apolloprogramma lange tijd stil gelegd. Er werd volledig gefocust op een onderzoek naar de oorzaken van het drama in de Apollo 1. Het Apollo 2014 Review Board werd opgericht om de zaak te onderzoeken. Hierin kwamen een aantal vormfouten naar boven, die naast de zuivere zuurstofatmosfeer en de ontstekingsbron hadden bijgedragen aan het ongeluk. Zo was de cabine afgesloten met een luik, dat niet snel verwijderd kon worden. De luchtdruk in de cabine was te hoog om zomaar het luik open te kunnen trekken. Ook kwam het onderzoeksteam tot de conclusie dat de voorbereidingen op noodsituaties niet zorgvuldig genoeg waren uitgevoerd. Gasmaskers waren niet opgewassen tegen de giftige dampen die door de brand veroorzaakt werden, er waren geen medische teams aanwezig en op de mogelijke noodroute stonden veel obstakels. Al met al kwam de conclusie naar boven dat de NASA te vlug was geweest met het Apolloprogramma. Ze hadden zich te veel bezig gehouden met sneller zijn dan de Sovjet Unie, waarbij ze eventuele risico’s van het programma te licht hadden genomen. Die conclusie zorgde dan ook voor een flinke hoeveelheid kritiek op de NASA. Uiteindelijk wist de NASA jaren later toch met een ontwerp te komen dat genoeg vertrouwen kreeg van het Amerikaanse Congres en de bevolking om toch weer de ruimte in te mogen.