Historische achtergrond bij ‘in de zevende hemel zijn’
Als iemand zich zeer gelukkig voelt of in totale verrukking is kun je dit verwoorden door te stellen dat iemand ‘in de zevende hemel is’. Deze uitdrukking bestaat al honderden jaren in de Nederlandse taal, maar wat is de zevende hemel eigenlijk, want in de bijbel wordt slechts gesproken over drie hemelen.
De oorsprong van de uitdrukking ‘in de zevende hemel zijn’ heeft niet direct te maken met de hemel zoals deze in de Bijbel wordt beschreven. In de Bijbel wordt in één passage wel gepraat over drie hemelen, maar nergens over zeven. In andere godsdiensten komen wel verhalen voor over het bestaan van meer dan drie hemels. De uitdrukking is naar alle waarschijnlijkheid in het Nederlands terecht gekomen door een oude Joodse leer, Kabbala.
Het bestaan van zeven hemelen
In deze mystieke Joodse leer die ontstond in de middeleeuwen wordt gesteld dat er zeven hemelen zijn. Deze hemelen zijn verschillende uitspanningen, waarbij de zevende hemel het verste van de aarde verwijderd is. Hierdoor zou de zevende hemel ook de heerlijkste hemel zijn. Daarom kwam in de verhalen naar voren dat de zevende hemel de verblijfplaats van God en de belangrijkste engelen was.
Zonden
In de Talmoed, een verzameling commentaren van belangrijke rabbijnen, wordt hiervoor in één verhaal een uitleg gegeven. Volgens dit verhaal woonde God aanvankelijk op de aarde, totdat de mens de eerste zonde beging. Na deze zonde zou God in de hemel zijn gaan wonen. Telkens wanneer de mens een nieuwe zonde beging, ging God een hemel hoger wonen, totdat hij in de zevende hemel terechtkwam. Dichterbij God kon je dus niet komen: de zevende hemel was de hoogst haalbare. Ook in de Koran wordt overigens gesproken over het bestaan van zeven hemelen.
Zegswijzen
Tot in de 18e of 19e eeuw was de uitdrukking ‘in de derde hemel zijn’ ook bekend in het Nederlands. Deze werd op een soortgelijke manier gebruikt als ‘in de zevende hemel zijn.’ Uiteindelijk is ‘in de derde hemel zijn’ echter geheel verdwenen uit de Nederlandse taal.
Dat deze uitdrukkingen lange tijd door elkaar zijn gebruikt, bewijst volgens taaldeskundigen dat mensen in Nederland lange tijd geen vaststaande voorstelling hadden van hoe de hemel eruit zag. Ook toont het aan dat verhalen uit verschillende godsdiensten door de eeuwen heen vaak door elkaar gebruikt werden. Het resultaat hiervan is dat de uitdrukking ‘in de zevende hemel zijn’ een bekende uitdrukking is gebleven.
