Marokkaanse Alaoui-dynastie

De Marokkaanse koning Mohammed VI verscheen zaterdag 15 juni weer in de openbaarheid na zijn lange afwezigheid sinds mei dit jaar. De koning verscheen op de school van het koninklijk paleis in Rabat, om het einde van het schooljaar te vieren. Mohammed VI is de achttiende koning van de Alaoui-dynastie, die al sinds de 17e eeuw over Marokko heerst. 

De Alaouiten waren oorspronkelijk een sharifaanse familie uit Tafilalet, een regio in het centrale deel van Marokko, grenzend in het zuidoosten aan Algerije. De Alaouiten kwamen op ten tijden van de Saadidynastie, die sinds 1511 over Marokko heerste.

Vestiging Alaoui-dynastie

Gedurende het begin van de 17e eeuw kreeg de Saadi-dynastie te maken met een interne machtstrijd. Als gevolg daarvan raakte Marokko verdeeld in meerdere kleine staatjes, waar de Alaouiten handig op inspeelden. Zij wisten in korte tijd grote delen van Oost-Marokko te bezetten. Tegen het midden van de 17e eeuw volgde ook Marrakesh en zuidelijk Marokko. Moulay al-Rashid, die regeerde van 1660 tot 1672, bezette uiteindelijk ook het westen en noorden van Marokko. De Alaoui-dynastie regeerde officieel over Marokko vanaf 1669.

Handhaving

Rashid’s opvolger Moulay Ismail wist de Alaoui-dynastie in stand te houden met behulp van een groot leger bestaande uit 150.000 zwart-Afrikaanse slaafsoldaten. Deze wisten onder andere weerstand te bieden aan vijanden in Marrakesh, het sous-gebied en het Atlasgeberte. Vanaf 1680 verdreef hij bovendien de Spanjaarden en Portugezen uit de meeste kustplaatsen. Na het overlijden van Moulay Ismail in 1727 werd het koningshuis geteisterd door de interne strijd om het koningschap. Marokko raakte daardoor versplinterd, maar de Alaoui-dynastie wist desondanks de onafhankelijkheid van Marokko te handhaven.

Frans-Spaanse overheersing

Rond het einde van de 19e kregen Frankrijk en Spanje steeds meer interesse in de kolonisatie van  Noord-Afrika. Ondanks veel verzet kwam Marokko na de Internationale conventie in 1906 onder Frans en Spaans protectoraat te staan, met de Sultan als ceremonieel staatshoofd. In 1921 ontstond een grote opstand tegen de Spaanse overheersing in De Rif, een bergland vlakbij de kust van de Middellandse Zee. Deze opstand werd door de Spanjaarden hardhandig neergeslagen. Tegen het midden van de 20e eeuw ontstonden onder het Frans protectoraat nationalistische politieke partijen die zich inzetten voor de Marokkaanse onafhankelijkheid. Ze beriepen zich daarbij op het Atlantisch Handvest, een overeenkomst tussen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten uit 1941, waarin vastgesteld werd dat alle volkeren recht hebben om hun eigen regering te kiezen.

Nationalisten

De nationalisten wonnen steeds meer sympathie van de Sultan, terwijl Frankrijk weigerde om aan enige hervormingen mee te werken. Marrokaanse partijleiders en Franse autoriteiten raakten daardoor steeds verder van elkaar verwijderd, wat in 1953 leidde tot de verbanning van sultan Mohammed V door de Fransen. Dit ging de nationalisten een stap te ver, waardoor gewelddadige opstanden uitbraken met de eis op terugkeer van de sultan. De onderhandelingen over een onafhankelijk Marokko zou niet lang meer duren.

Onafhankelijkheid

Er kwam een einde aan het Franse en Spaanse protectoraat in 1956. In maart dat jaar werd het Frans-Marokkaans akkoord getekend, waarin Frankrijk afstand deed van het protectoraat. Spanje volgde een maand later. In 1957 kroonde Sultan Mohammed Ben Youssef zichzelf tot koning Mohammed V. Zijn oudste zoon volgde hem in 1961 op als Koning Hassan II, inmiddels de 17e koning uit de Alaoui-dynastie. Tijdens zijn regeerperiode ontbond hij het parlement om het land vervolgens zelfstandig te regeren. Zijn conservatieve beleid riep veel weerstand onder de bevolking op. Pas in de jaren ’90 herstelde Hassan, onder internationale druk, de parlementaire democratie. Na het overlijden van Hassan in 1999 volgde zijn zoon hem op als Mohammed VI.

Mohammed VI staat bekend om zijn moderne ideeën en hervormingsgezindheid. In 2011 voerde hij een nieuwe grondwet in die de macht van de koning inperkte en meer bevoegdheden bij de regering legde. Dat Mohammed VI sinds 10 mei dit jaar voor twee maanden uit het zicht verdween deed veel geruchten oplaaien over de mogelijke slechte gezondheid van de koning.