Nederlands-Brazilië en de bouw van het Mauritshuis

Shell tekende in 2012 om zes jaar sponsor te zijn voor het Mauritshuis in Den Haag. In het museum hangen werken uit de Gouden Eeuw. Het huis is vernoemd naar de man die het in de 17e eeuw liet bouwen: graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen, gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië.

Johan Maurits werd in 1604 geboren op Slot Dillenburg in Duitsland, als zoon van Jan VII van Nassau-Siegen (1531-1623) en Margaretha van Holstein-Sonderburg (1583-1638). Stadhouder Maurits was zijn peetoom en Willem van Oranje zijn oudoom. Hij studeerde in Bazel, Genève en in Kassel. Waarna hij op 16-jarige leeftijd in dienst trad van het Staatse leger van de Republiek. In 1633 liet Johan Maurits een groot neoclassicistisch woonhuis in Den Haag bouwen naast het Binnenhof. Daarvoor had hij de beste architect aangetrokken: Jacob van Campen, die werd bijgestaan door zijn assistent Pieter Post.

Nederlands-Brazilië

In 1630 had de WIC een groot gedeelte van Brazilië veroverd op de Portugezen. Ze namen de suikerrietplantages en de slaven die hierop werkzaam waren over van de Portugezen. Ondanks de snelle en gemakkelijke overwinning, lukte het de Nederlanders niet om heel het gebied te veroveren. Hierdoor bleven de Portugezen een bedreiging vormen. In 1637 was Maurits naar West-Afrika vertrokken in dienst van de West-Indische Compagnie (WIC), waar hij Fort Elmina aan de Goudkust veroverde op de Portugezen. Hierna werd hij door de compagnie aangesteld als gouverneur-generaal in Brazilië. Ondanks dat hij enkele jaren op het Zuid-Amerikaanse continent verbleef, vorderde de bouw van het huis in deze periode gestaag. 

Gouverneur-generaal

Maurits stak ondertussen in Brazilië de handen uit de mouwen. Hij stichtte een stad tegenover de Portugese nederzetting Recife, en noemde het Mauritsstad. Daart stelde hij een parlement in, voerde godsdienstvrijheid in en stimuleerde de suikerrietproductie. Hij was gefascineerd door het Braziliaanse landschap, de inwoners, de flora en de fauna. Hij liet dit vastleggen door schilders als Frans Post en Albert Eckhout. Hij stimuleerde wetenschappelijk onderzoek in het gebied naar zaken als de flora, fauna en de geologie, wat werd beschreven in de Historia Naturalis Brasiliae. Hij organiseerde ook expedities naar het achterland, waarbij wetenschappers op zoek gingen naar nuttige medicijnen. In het voorjaar van 1643 liep zijn bewind in Brazilië af. De WIC moest in die tijd bezuinigingen doorvoeren en de extravagante levensstijl van Maurits kostte de compagnie klauwen met geld. Daardoor besloten zij de gouverneur-generaal terug te trekken uit Nederlands-Brazilië. Hij wist zijn verblijf nog tot mei 1644 te rekken, waarna hij terugkeerde naar Nederland.

Mauritshuis

Nog voordat hij naar Nederland vertrok, stuurde hij enige vrachten met tropisch hout naar Nederland voor de bouw van zijn trappenhuis. Tevens nam hij attributen mee voor in zijn huis en om cadeau te doen. Bijvoorbeeld huiden, Indiaanse wapens, opgezette dieren en tal van schilderijen vol met taferelen van slaven, planten en dorpen. Het huis werd in 1644 opgeleverd, maar Maurits kon er niet lang van genieten. Drie jaar later werd hij namelijk uitgezonden naar Duitsland, waar hij stadhouder van Kleef werd. Slechts in het geval van een diplomatiek bezoek, maakte hij gebruik van zijn paleisje in het centrum van de hofstad. Johan Maurits is nooit getrouwd geweest. Hij stierf in 1679.

Van Hotel van Staat naar museum

Zes jaar na zijn overlijden werd het Mauritshuis gebruikt als Hotel van Staat om hoge gasten van de Staten-Generaal onder te brengen. Na een grote brand in 1702 werd het, middels een financiering door middel van een loterij, herbouwd en voltooid in 1720. Iets meer dan een eeuw later werd het huis ingesteld als museum, toen nog onder de naam Koninklijk Kabinet. Er hingen werken van Jan Steen, Rubens en Johannes Vermeer. Ook tegenwoordig zijn onder andere schilderijen van deze schilders nog te bezichtigen in het museum aan de Hofvijver en naast het torentje van de minister-president.

Shell en het Mauritshuis

Energiemaatschappij Shell en het Koninklijk Kabinet Schilderijen Mauritshuis zijn nu tot een overeenstemming gekomen om het museum uit te breiden en een nieuw onderzoek op te starten naar het werk van Jan Steen. Emilie Gordenker, directeur van het Mauritshuis, is van mening dat met name in deze tijd een samenwerking met het bedrijfsleven essentieel is: “In deze tijden van bezuiniging is het niet makkelijk om een groot project gefinancierd te krijgen. Daarom is het juist zo belangrijk dat er steun komt uit het bedrijfsleven, en dat partijen zoals Shell investeren in culturele instellingen. Dit is een prachtig voorbeeld van cultureel ondernemerschap, en ook een partnerschap waar beide partijen veel aan hebben.”