Oud-algemeen rijksarchivaris Ribberink overleden

Op 85-jarige leeftijd is in de afgelopen week mr. A.E.M. (Ton) Ribberink overleden. Van 1968 tot en met 1988 was hij algemeen rijksarchivaris en stond hij aan het hoofd van de Rijksarchiefdienst. Hij was verantwoordelijk voor de grote vernieuwing die het Nederlands archiefwezen in die jaren doormaakte.

In dienst bij het Algemeen Rijksarchief

Afkomstig uit een katholiek onderwijzersgezin in Amersfoort kwam hij in 1949 in dienst van het Algemeen Rijksarchief, na een gestaakte studie psychologie. In 1950 haalde hij het archiefdiploma en maakte snel carrière. Naast zijn werk studeerde hij rechten, zodat hij in 1959 ‘archiefambtenaar eerste klas’ kon worden. In 1960 kreeg hij het beheer over de Tweede Afdeling, verantwoordelijk voor de centrale regeringsarchieven vanaf 1795 en de snelst groeiende sector van het toenmalige Algemeen Rijksarchief (sinds 2002: Nationaal Archief).

Algemeen Rijksarchivaris

In 1968 werd hij algemeen rijksarchivaris, nadat zijn voorganger mr. J.L. van der Gouw vrij onverwacht was afgetreden. Ribberink ging aan de slag met een dienst die grotendeels was gehuisvest in verouderde gebouwen, met een veel te kleine personeelsformatie en een geweldige achterstand in de bewerking en verwerving van archieven. De publieke belangstelling groeide echter wel voortdurend.

'Openbaarheid voorkomt mythevorming'

Het is zijn verdienste geweest de Rijksarchiefdienst te transformeren van een ‘keurig degelijk ouderwets middenstandszaakje’ tot een ‘goed gesorteerde, moderne zelfbedieningszaak’. De rijksarchieven in de provincie groeiden en bloeiden en verwierven zich een positie in het culturele en wetenschappelijke veld. Specifieke aandacht had hij voor de openbaarheid. In 1980 schreef hij aan staatssecretaris Wallis de Vries: ‘Openbaarheid voorkomt mythevorming, bevordert de eerbied voor de politiek en geeft inzicht in de werkelijke problemen’. Het realiseren van die openbaarheid vond hij de gezamenlijke taak van het overheidsorgaan en de archivaris.

Een nieuw archiefgebouw

Een mijlpaal was – naast de vele andere nieuwe archiefgebouwen – de opening in 1980 van het nieuwe archiefgebouw in Den Haag door de jonge koningin Beatrix. Na tachtig jaar werd het gebouw aan het Bleijenburg verlaten en was er eindelijk ruimte voor archieven, publiek en personeel.