Robin Hood

Er is een nieuwe ‘Robin Hood’ actief in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Een onbekend persoon heeft daar al meer dan 190.000 euro in anonieme donaties achtergelaten. Zo vond een medewerker van het lokale hospice voor de deur een envelop met daarin ruim 10.000 euro. Volgens de oude Engelse legende stal Robin Hood van de rijken om te geven aan de armen.

Robin Hood is een volksheld uit de Engelse folklore. Bijgestaan door zijn groep van ‘Merry Men’ streed deze vogelvrije misdadiger tegen het onrecht door te stelen van de rijken en te geven aan de armen. Met name vanaf de 16de eeuw groeide hij uit tot één van de populairste figuren uit de Engelse middeleeuwse traditie.

Rabunhod

De historische authenticiteit van de figuur van Robin Hood is echter lastig te achterhalen. Vanaf 1228 komen de namen ‘Robinhood’, ‘Robehod’ en ‘Rabunhod’ namelijk vrij regelmatig voor. Zo verschijnt de laatstgenoemde naam tussen 1261 en 1300 in de bevolkingsregisters van maar liefst acht verschillende steden, verspreid over heel Engeland. Robin was namelijk een verbastering van de veelvoorkomende naam ‘Robert’, en Hood betekende simpelweg ‘hout’ of ‘hoofdkap’.

Berkshire

De meest opmerkelijke vroege vermelding van de naam Robin Hood is afkomstig uit een gerechtelijk geschrift van 1262. In de Engelse plaats Berkshire werd een misdadiger toen bestempeld als zijnde een ‘Robin Hood’ omdat hij vogelvrij verklaard was. Historici zijn het er echter niet over eens of dit betekent dat de legende van Robin Hood in de 13e eeuw al wijdverspreid was, of dat de naam toen simpelweg een andere benaming voor vogelvrijverklaarden was, en dat de legende hier later naar is vernoemd.

Geschriften en ballades

De eerste duidelijke verwijzingen naar de legende van Robin Hood stammen uit de 14e eeuw. Zo bekent een figuur uit het gedicht ‘Piers Plowman’ (geschreven ca. 1362) van William Langley: “Ik ken het Paternoster niet zo goed als mijn priester het zingt, maar ik ken wel de rijmpjes van Robyn Hood (…)”. Bijna een eeuw later, in 1420, maakt Andrew of Wyntoun voor het eerst vermelding van Robin Hood als een historisch figuur. In zijn ‘Orygynale Chronicle’ schrijft hij over “Lytil Jhon and Robyne Hude”, die volgens hem leefden in 1283. De ballade “Robin Hood and the Monk” uit 1450 is het oudst bekende verhaal dat volledig gewijd werd aan de volksheld. In 1475 volgde “A Gest of Robyn Hode”, waarin geprobeerd werd de verzameling losse volksvertellingen te verenigen in één doorlopend verhaal.

De Robin Hood uit de vroegste verhalen is overigens een veel ruiger en agressiever figuur dan de latere volksheld. Zo vliegt hij in de verhalen Little John aan na het verliezen van een wedstrijd boogschieten en maakt hij er geen probleem van dat een van zijn bendeleden een klein jongetje vermoord. Tevens was Robin Hood hier nog geen verarmde edelman, maar gewoon een boer, en wordt er slechts zijdelings melding gemaakt van de intentie om geld te geven aan de armen.

Ontwikkeling van de legende

Het beeld van Robin Hood die strijdt tegen de rijken uit naam van de armen stamt pas uit de 16e eeuw, toen steeds meer schrijvers Robin Hood beschreven als een nobele held in plaats van als een crimineel. Tevens ontstonden in deze periode de figuren van Broeder Tuck en Maagd Marianne, en werd de legende voorzien van een romantisch verhaal. Daarnaast werd er getracht het geheel een historische ondertoon te geven, door Robin Hood te plaatsen in de 13e eeuw en hem deel te laten nemen aan de kruistochten.

Sindsdien zijn er nog veel details en verhaallijnen toegevoegd aan de legende. Zo groeide Robin Hood uit van een simpele bandiet tot een nationale volksheld, die niet alleen stal van de rijken en gaf aan de armen, maar ook de Engelse troon beschermde tegen verscheidene machtsgrepen. Eén van de meest recente aanpassingen aan het verhaal stamt uit de jaren ’80, toen de televisieserie ‘Robin of Sherwood’ een Saraceen toevoegde aan de ‘Merry Men’.