Rode Khmer-leiders gestraft voor massagenocide

In hoger beroep zijn de twee voormalige Rode Khmer-leiders Khieu Samphan en Nuen Chea veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. De straf werd hun opgelegd vanwege oorlogsmisdaden en misdrijven tegen de menselijkheid tussen 1975 en 1979. De genocideplegers brachten 1.7 miljoen Cambodjanen om het leven.

De communistische Rode Khmer

De Rode Khmer was de militaire tak van de Communistische Partij in Cambodja. Geschat wordt dat tijdens het regime van Pol Pot, leider van de Rode Khmer, bijna twee miljoen mensen zijn overleden. De Rode Khmer had sterke banden met de communisten in Noord-Vietnam, die in oorlog waren met de Verenigde Staten (1955-1975). Toen generaal Lon Nol in 1970 in Cambodja aan de macht kwam, zocht hij openlijk steun bij de Verenigde Staten. De Vietnamoorlog breidde hierdoor uit naar Cambodjaans grondgebied. De Amerikanen bombardeerden de door communisten beheerste gebieden, waarbij er veel slachtoffers vielen. Hierdoor groeide de steun voor de Rode Khmer in Cambodja. 

Opmars van de Rode Khmer

De Rode Khmer begon aan een opmars in Cambodja en kreeg steeds meer grondgebied onder zijn controle. Op 1 april 1975 vluchtte Lon Nol het land uit en twee weken later nam de Rode Khmer de hoofdstad Phnom Penh in. Cambodja werd hernoemd naar Democratisch Kampuchea en Pol Pot streefde een radicale maoïstische en agrarische samenleving na. Veel Rode Khmer waren afkomstig van het platteland en hadden een hekel aan de steden. Door de oorlog waren veel mensen naar Phnom Penh gevlucht en de stad had indertijd rond de twee miljoen inwoners. Honderdduizenden van deze inwoners werden de stad uitgestuurd en gedwongen om op het land te werken. Ook andere steden raakten bijna volledig ontvolkt. Deze mensen werkten twaalf tot veertien uur per dag en zeven dagen in de week onder een hard slavendrijverregime. Bovendien kregen zij weinig eten, waardoor velen overleden aan honger.

Het jaar nul

Pol Pot wilde het land terug laten keren naar de bloeitijd van de oude Khmercultuur. Hij wilde zogenaamd terugkeren naar ‘het jaar nul’ en ‘opnieuw’ beginnen. Geld, moderne technologie, medicijnen, educatie en kranten werden verboden. Alle machines werden vernietigd en de kracht van het volk werd verheerlijkt. Hij vond dat hierdoor de heroïek van het Khmervolk zichtbaar werd. Daarnaast werd familie onbelangrijk geacht en hele familie werden uit elkaar gedreven. Tegenstanders van het regime werden gemarteld tot zij toegaven en daarna massaal vermoord. Zelfs kleine kinderen werden vermoord, om te voorkomen dat zij als volwassenen wraak zouden komen nemen om de dood van hun ouders. Lang bleven deze martelpraktijken geheim en het buitenland bleef lange tijd onwetend over de situatie in Cambodja. Pas toen na verloop van tijd een aantal wanhopige vluchtelingen de grens met Thailand over kwamen, werd het probleem zichtbaar voor de buitenwereld.

Vietnam

Ondanks de oorspronkelijk Vietnamese steun hadden de Rode Khmer een diepe haat ontwikkeld tegen Vietnam. Vietnam was namelijk de traditionele aartsvijand van de Khmer. Pol Pot voerde dan ook een radicaal anti-Vietnamese politiek en de Vietnamese minderheden in Cambodja werden het slechtst behandeld van iedereen. Dit leidde tot schermutselingen tussen Cambodjaanse en Vietnamese troepen aan de grens. Dit zorgde er uiteindelijk voor dat Vietnam besloot om in december 1978 met 150.000 troepen de grens over te steken om het regime te verdrijven. Binnen twee weken werden de slecht georganiseerde Rode Khmer geheel onder de voet gelopen. Ondanks deze verdrijving van de Rode Khmer hielden zij nog jarenlang stand in de jungle van Cambodja.

Proces tegen Rode Khmer-leiders

Pas na de inval van Vietnam werd duidelijk hoe gruwelijk de situatie in de jaren van het regime was geweest. Na jarenlange onderhandelingen was in november 2011 eindelijk het proces tegen de leiders van de Rode Khmer begonnen. Cambodjaanse politici hielden dit proces lang tegen, doordat diversen van hen banden hebben of voortkomen uit de Rode Khmer. Leider Pol Pot is in 1998 overleden. Hij heeft nooit terechtgestaan.

Dit artikel is een bewerking van een artikel dat eerder op IsGeschiedenis verscheen, en is aangepast om het beter te laten aansluiten op het nieuws.