Van sprookjeshuwelijk tot koninklijk schandaal: Mabelgate

In juni 2003 werd bekend dat prins Friso zich zou verloven met Mabel Wisse Smit. Maar wie zich toen verheugde op een sprookjeshuwelijk kwam bedrogen uit. Kort na de aankondiging van het huwelijk barstte er een enorme rel los: de aanstaande prinses zou banden hebben gehad met het criminele milieu. 'Mabelgate' kostteprins Friso uiteindelijk zijn recht op de troon.

Eerste signaal van een ophanden zijnd huwelijk

In 2002 verscheen Mabel Wisse Smit aan de zijde van prins Friso tijdens de uitvaart van prins Claus. Op dat moment was zij volgens de officiële berichten nog slechts een 'goede relatie' van het koningshuis, maar het feit dat zij tijdens de uitvaart-ceremonie mee de koninklijke grafkelder in mocht, maakte voor velen duidelijk dat er meer moest spelen dan alleen een 'goede vriendschap'. Die ‘eer’ is namelijk alleen voorbehouden aan zeer naaste familieleden.

Verloving Mabel en prins Friso

In juni 2003 werd bekend dat prins Friso en Mabel zich verloofd hadden. Die aankondiging had wel wat staatsrechtelijke voeten in de aarde. Prins Friso was op dat moment derde in de lijn van troonopvolging. Hij stond namelijk toendertijd achter kroonprins Willem-Alexander en zijn dochter Amalia. Als potentiële troonopvolger viel prins Friso onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Het parlement moest het huwelijk goedkeuren, anders zou de prins zijn recht op de troonsopvolging kwijtraken.

Het interview van Peter R. de Vries

Na de verloving raakte de aanstaande prinses in opspraak. In de media verscheen het verhaal dat Mabel eind jaren '80 een relatie met de geliquideerde drugsbaron Klaas Bruinsma had. Dat er contact was tussen Bruinsma en Wisse-Smit was al in 2001 door de Binnenlandse Veiligheidsdienst bevestigd, maar na een onderzoek werd geconcludeerd dat Wisse-Smit slechts "enige oppervlakkige zeilcontacten heeft gehad met de heer Bruinsma". Misdaadverslaggever Peter R. de Vries zond echter een tv-interview met een voormalig lijfwacht van Bruinsma uit, waarin gesuggereerd werd dat er meer had gespeeld. Er ontstond onduidelijkheid over de aard en duur van de relatie, zo die er al was. De aankondiging van een sprookjeshuwelijk liep uit op een affaire die de bijnaam 'Mabelgate' kreeg.

Brief aan premier Balkenende

Al snel bleek dat het contact tussen Bruinsma en Wisse-Smit inderdaad intensiever was geweest dan dat zij in eerste instantie tegenover de koningin en de premier had verklaard. Naar eigen zeggen om geen pijnlijke zaken uit het verleden op te rakelen. Op 9 oktober 2003 schreef Friso een brief aan premier Balkenende waarin hij meer uitleg gaf over de gang van zaken. Hij erkende dat zij zelf niet volledig waren geweest over de relatie tussen Bruinsma en Wisse-Smit. Wel benadrukte de prins nog eens dat Mabel niet op de hoogte was van de criminele zaken van Bruinsma en dat, hoewel Mabel meer dan eens bij Bruinsma gelogeerd had, er geen liefdesrelatie was geweest.

Geen toestemmingswet

De prins gaf in de brief dus toe dat hij en zijn aanstaande fouten hadden gemaakt. Minstens zo opvallend was de consequentie die zij zelf daaraan verbonden: prins Friso verzocht de premier geen toestemmingswet voor het huwelijk in te dienen. Daarmee deed hij dus afstand van zijn recht op de troon. Premier Balkenende gaf gehoor aan dat verzoek en diende geen toestemmingswet in. Niet wegens de contacten die Mabel met Bruinsma had gehad, maar vanwege het feit dat zij hier niet volledig open over was geweest.. Volgens de premier was hierdoor het vertrouwen geschaad.

Nasleep

Het huwelijk werd gesloten, waardoor prins Friso zijn recht op de troon verloor. Daarmee was 'Mabelgate' echter nog niet ten einde. Premier Balkenende kreeg een storm van kritiek over zich heen voor de manier waarop hij met de zaak was omgegaan. Vooral in hofkringen werd geërgerd gereageerd op het harde optreden van de premier.

De affaire wordt nog eens opgerakeld

In 2007 kreeg de hele affaire nog een staartje, toen bleek dat de Engelstalige Wikipedia-pagina over Mabel was aangepast. De woorden 'and false' waren verwijderd in een alinea over de Mabelgate-affaire. Op basis van het IP-adres bleek dat de computer waarmee de wijzigingen werden gedaan in Huis ten Bosch stonden. Uiteindelijk verklaarde de Rijksvoorlichtingsdienst dat Mabel en Friso inderdaad wijzigingen hadden aangebracht om de pagina beter te laten corresponderen met hun brief aan Balkenende.

Mabel of Ottelien?

In 2011 werd de affaire nog eens opgerakeld. Toen kwam het boek De BV Bruinsma uit. In dat boek werd gesuggereerd dat het contact tussen Mabel en Bruinsma zeer minimaal waren. Veel mensen uit de kringen rond Bruinsma bevestigden die lezing van het verhaal. De lijfwacht die door Peter R. de Vries geïnterviewd was zou het niet over Mabel, maar over een andere vriendin, Ottolien, gehad hebben. Als dat verhaal klopt, zou prins Friso zijn rechten voor niets hebben opgegeven. De roddelpers pikte dit op en vroeg zich openlijk af waarom de prins dit verhaal zelf nooit verteld heeft.