Verwijdering van de standbeelden uit het Parthenon
De druk op het British Museum om de beeldencollectie afkomstig uit het Parthenon terug te geven aan Griekenland wordt steeds groter. In een debat over het onderwerp in Londen stemden eergisteren maar liefst 384 van de 509 aanwezigen vóór repatriëring van de zogeheten ‘Elgin Marbles’. De Griekse sculpturen werden in de vroege 19e eeuw meegenomen uit Athene door de Britse diplomaat Thomas Bruce.
In december 1798 werd de Schot Thomas Bruce, de zevende graaf van Elgin, benoemd tot de Britse ambassadeur aan het hof van de Ottomaanse sultan Selim III. Aangezien Griekenland op dat moment ook onderdeel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk vroeg Bruce voor zijn vertrek aan de Britse overheid of zij bereid zou zijn een aantal kunstenaars te betalen om tekeningen te maken van de beelden van het Parthenon. De reactie van de Britse regering was echter ‘volledig negatief’, aldus Bruce.
Verdwenen beelden
Thomas Bruce
Bruce besloot daarop de kunstenaars alsnog aan het werk te zetten en ze dan maar uit eigen zak te betalen. Tijdens de inventarisatie van de stukken bleek echter al snel dat er een aantal beelden verdwenen waren. Toen Bruce bij de lokale bewoners informeerde waar deze sculpturen gebleven waren, kreeg hij te horen dat omgevallen beelden vaak vermalen werden voor hergebruik als bouwmateriaal. Geschokt door deze ontdekking gaf Bruce zijn medewerkers in 1801 daarom opdracht de beelden één voor één te verwijderen, een project dat uiteindelijk meer dan 70.000 pond kostte en ruim 11 jaar zou duren.
Toestemming Ottomanen
Volgens Bruce gebeurde de verwijdering van de standbeelden met toestemming van de Ottomanen. Hij zou zelfs met een koninklijk decreet toestemming hebben gekregen voor het project, maar dit document bestaat vandaag de dag alleen nog maar in vertaalde vorm en de authenticiteit hiervan wordt inmiddels in twijfel getrokken. Desalniettemin slaagde Bruce erin meer dan de helft van de Parthenon beelden naar Groot-Brittannië te exporteren, waar hij ze in 1816 verkocht aan de Britse overheid. Dit deed hij overigens voor een bedrag dat kleiner was dan de verwijdering en het transport hem gekost hadden. Bovendien weigerde Bruce veel hogere boden van andere potentiële kopers, waaronder Napoleon.
Terugkeer naar Griekenland
Sinds de vroege 19e eeuw staan de beelden vervolgens tentoongesteld in het British Museum. In de laatste jaren neemt de discussie omtrent de ‘Elgin Marbles’ echter steeds verder toe. Een aantal belangengroeperingen stelt nu dat het tijd is om de sculpturen terug te brengen naar Griekenland. Volgens de Britse acteur en presentator Stephen Fry zou het ‘stijlvol, beschaafd en gracieus’ zijn als het British Museum de beelden terug zou geven aan hun rechtmatige eigenaar.
Het Britse parlementslid Thomas Hunt is echter een tegenstander van het plan en vreest dat het kan leiden tot een ‘algehele zuivering’ van musea, met als gevolg een ‘wereldwijd verlies van begrip en waardering’. Daarnaast stelt hij dat het voor de Grieken ook een 'bron van trots' kan zijn dat hun kunstwerken zijn opgenomen tussen alle andere grote beschavingen binnen de collectie van het British Museum.
